'Sinterklaas' op de Waddeneilanden
De mijter, de pepernoten en de cadeautjes. Sinterklaas is een bekend feest in Nederland dat overal in het algemeen op dezelfde manier wordt gevierd. Overal, behalve op de Waddeneilanden. De eilanden hebben zo elk hun eigen versie van het ‘sinterklaasfeest’. Dit is een echt feest voor en door de eilanders, waardoor de traditie voor de vastelanders nog altijd mysterieus blijft. Hoe zien deze feesten eruit op de Waddeneilanden?
Ouwe Sunderklaas op Texel
Niet op vijf december, maar op twaalf december wordt op Texel Ouwe Sunderklaas gevierd. Veel heeft het niet met Sinterklaas te maken, het is voornamelijk een verkleedfeest. De eilandbewoners gaan bij het vallen van de avond de straten op. Verkleed in kostuums, voeren de mensen zogenaamde ‘speulen’ op. De hoogte- en dieptepunten van het afgelopen jaar worden dan nagespeeld, vaak op komische wijze. Aan het einde van de avond is er een groot feest.
‘Opkleden’ op Vlieland
Op Vlieland wordt hun eigen versie van Ouwe Sunderklaas gevierd, namelijk het Vlielandse ‘Opkleden’. Dit feest is ook daadwerkelijk op vijf december. Ook dit is een verkleedfeest waarbij onherkenbare figuren door de straat trekken op sinterklaasavond. Dit hoeft niet per se angstaanjagend te zijn: vuurtorens, vliegtuigen en dieren zijn populaire keuzes voor kostuums. De verklede figuren betreden huizen waarna het de bedoeling is dat de mensen raden wie onder het masker zit zonder te praten. Degene die niet zijn herkend, worden aan het einde van de avond geëerd op het eindfeest.
De Sunderums van Terschelling
Op zes december gaan traditioneel de mannen van Terschelling onherkenbaar de straten op als de Sunderums. Wie als nietsvermoedende toerist nog op straat is bij het vallen van de avond, loopt gevaar om door de Sunderums te worden opgejaagd. De Sunderums voeren toneelstukjes op in de huizen die hiervoor niet op slot zijn. Aan het eind van de avond is er een groot dorpsfeest waar de Sunderums zichzelf ontmaskeren.
Ruige Sunneklazen op Ameland
Ameland staat rond het sinterklaasfeest ook wel bekend als Het Eiland der Demonen en heeft de sterkste reputatie als het gaat om ‘toeristen niet welkom tijdens Sunneklaas’. Het feest op Ameland is de meest ruige variatie van het sinterklaasfeest op de Waddeneilanden. De Kleine Sunneklazen, jongens van 12 tot 17 jaar, gaan ’s avonds op 4 december gekleed in witte gewaden en bewapend met knuppels en koeienhorens de straten op. De ‘baanvegers’ trekken met veel lawaai door het eiland. Een dag later komen de Sunneklazen van 18 jaar en ouder tevoorschijn. Ramen horen geblindeerd te zijn op sinterklaasavond. De eilandbewoners proberen stiekem van huis naar huis te rennen zonder gepakt te worden door de Sunneklazen. In sommige huizen worden de Sunneklazen verwelkomd en wordt er gefeest.
Klozums op Schiermonnikoog
De Klozums van Schiermonnikoog zijn niet zo eng, ze verkleden zich voornamelijk als bekendheden of fictieve figuren. Op vier december gaan de kinderen ’s middags langs de deuren en roepen zij “Klozum, Klozum” en voeren een stukje of liedje op, waarna ze wat lekkers krijgen. Een avond later is het de beurt aan de volwassenen. Zij gaan langs de deuren om een toneelstuk op te voeren. Zodra de klok twaalf uur slaat, vindt de ontmaskering plaats in het dorpshuis.
Deze feesten op de Waddeneilanden zitten verankerd in de lokale cultuur. Het vermoedelijke oorspronkelijke doel van deze tradities is waarschijnlijk om boze geesten te verdrijven. Men vermoedt dat de feesten zelfs voorchristelijke wortels hebben. Een ding is wel zeker: het is echt een feest voor en door de eilanders.
Bronnen:
- Historien: Van Sunderum tot Klozum, Sinterklaas op de Wadden
- Sargasso: Goed volk, Sinterklaas op de Waddeneilanden
- NRC: Eigen versie van Sinterklaas op de Wadden
- VVV Texel: Ouwe Sunderklaas
