Waar komt de naam ‘sneakers’ vandaan?

Je hebt de term ‘sneaker’ waarschijnlijk al talloze keren gebruikt zonder er bij stil te staan. Logisch, want sneakers zijn inmiddels niet meer weg te denken uit ons straatbeeld. Elke dag gaan er dan ook duizenden mensen winkelen om deze schoenen aan te schaffen. Toch is er in elk geval iets opmerkelijks aan deze schoen: namelijk de naam. Sneaker betekent in het Engels namelijk letterlijk ‘sluiper,’ terwijl sporten meestal juist openbare activiteiten zijn. Hoe zijn deze schoenen dan aan hun naam gekomen?

Om die vraag te beantwoorden, moeten wat dieper in de geschiedenis van de sneakers duiken. De term sneaker wijst namelijk naar een breed scala aan (sport)schoenen. Toch heeft schoenen van dit type in elk geval een paar dingen gemeen. Los van hun sportieve uiterlijk, hebben deze schoenen in de regel een kunststoffen buitenkant en een rubberen zool. Pas 180 jaar geleden werd het voor het eerst mogelijk om dit type schoen te produceren, grotendeels dankzij de industriële revolutie. Door de opkomst van de moderne industrie, werd het namelijk voor het eerst mogelijk om op grote schaal rubber te winnen.

Rubberen schoenzolen

Hierdoor verscheen in 1832 de eerste voorlopers van de sneakers op de markt. In dat jaar vroeg de Amerikaanse Wait Webster namelijk als eerste patent aan op schoenen met rubberen zolen. Deze waren toen nog echter weinig praktisch. Rubber had namelijk als nadeel dat het tijdens de koude windermaanden hard en brokkelig werd, terwijl het tijdens hete zomers juist slap en kleverig werd. In 1839 ontdekte de Amerikaan Charley Goodyear echter bij toeval dat dit probleem verdween wanneer men rubber verhitte in combinatie met zwavel. Dit staat tegenwoordig als ‘vulkaniseren’ bekend. Dankzij Taylors uitvinding werd het nu mogelijk om rubber in allerlei verschillende diktes en soepelheden te produceren.

Hierdoor werd het ook een stuk eenvoudiger om rubberen schoenzolen te maken. In decennia daarop verschenen er de eerste schoenen met rubberen zolen op de markt in Engeland en de Verenigde Staten. Deze droeg men vooral tijdens sportieve activiteiten, met name tennis, hardlopen en cricket.

Naam in vrouwengevangenis bedacht

In deze periode kregen de sneakers ook hun iconische naam. Verassend genoeg gebeurde dit niet op de sportvelden, maar juist in een gevangenis. Deze naam wordt namelijk voor het eerst vermeld in een beschrijving van de vrouwengevangenis in het Engelse Brixton uit 1862. Dit verslag meldde namelijk dat de bewakers hier ook schoenen met rubberen zolen waren gaan dragen. De reden hiervoor was dat deze zachte zolen veel minder lawaai maakten dan traditionele leren schoenen. Hierdoor konden de gevangenen hen niet meer horen aankomen als ze hun ronde deden, wat het een stuk eenvoudiger maakten om ontsnappingspogingen te verhinderen. De vrouwelijke gevangenen begonnen deze schoenen dan ook al snel ‘sneaks’ ten noemen, naar het Engelse woord voor sluipen (sneaks).

‘Sneakers’ voor kattenkwaad gebruikt

Vanuit deze gevangenis, verspreidde deze naam zich geleidelijk over de rest van de Engelstalige wereld. Gedurende deze periode, veranderde de naam ‘sneaks’ geleidelijk aan in sneakers. In 1887 dook deze naam voor het eerst op in The Boston Journal of Education, een wetenschappelijk tijdschrift voor onderwijzers. Hierin beklaagden leraren zich ervoer dat kinderen steeds vaker tennisschoenen droegen als ze kattenkwaad uithaalden. Doordat deze veel stiller waren, was het namelijk een stuk moeilijker om hen te betrappen. Hierbij merkten de leraren op dat de kwajongens hun schoenen een toepasselijke bijnaam hadden geven: de sneakers.

Over de rest van de wereld verspreid

In de jaren daarop werd ‘sneakers’ in de Verenigde Staten de algemeen geaccepteerde term voor sportschoenen. In 1895 werd de term bovendien in het Engelstalige woordenboek opgenomen, waarmee zijn status min of meer officieel was geworden. Toen na de Tweede Wereldoorlog de Amerikaanse sportschoenen zich over de hele wereld verspreidden, ging men deze naam ook in andere landen gebruiken. Dit gebeurde ook in Nederland. Sindsdien is de populariteit van de sneakers alleen maar gegroeid, waardoor de naam inmiddels een vast onderdeel van onze woordenschat is geworden.