1782: Amerika opent allereerste ambassade… in Den Haag
Op 2 juli 2018, bracht premier Mark Rutte een bezoek aan de Amerikaanse president Donald Trump. Hij maakte een ontspannen indruk, bovendien deinsde hij er niet voor terug om Trump tegengas te bieden. De Amerikaans-Nederlandse betrekkingen zijn al vanaf het begin uiterst innig . Dat blijkt wel uit het feit dat de eerste Amerikaanse ambassade ter wereld in 1782 in Den Haag werd geopend. Een jaar vóórdat de Engelsen de onafhankelijkheid van de Verenigde Staten erkenden.
Eerste saluutschoten
Zes jaar eerder, in 1776, hadden de Nederlanders hun solidariteit met de Amerikanen voor de hele wereld laten blijken. Op 16 november van dat jaar ging het Amerikaanse schip de Andrew Doria bij de Nederlandse kolonie Sint-Eustatius voor anker. De Amerikaanse onafhankelijkheidsstrijd was op dat moment anderhalf jaar aan de gang. De opstandige koloniën waren nog door geen enkele mogendheid als volwaardige natie erkend. Toen de Andrew Doria onder de Amerikaanse vlag de Nederlandse haven binnenvoer, stelde dit de plaatselijke fortcommandant voor een dilemma. Uiteindelijk koos hij ervoor om het schip met saluutschoten te begroeten, een voorrecht dat alleen aan schepen van erkende naties voorbehouden was. Dit was de eerste keer dat een buitenlandse mogendheid de Amerikaanse vlag die eer bewees, tot grote woede van de Engelsen.
Wapensmokkel
Al voordat de vijandelijkheden tussen de Amerikanen en de Engelsen uitbraken, smokkelden Nederlandse handelaren wapens naar de kolonisten. Toen de Amerikaanse onafhankelijkheidsoorlog eenmaal was uitgebroken, hield de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden zich officieel afzijdig. Maar officieus ging de wapensmokkel tijdens het conflict onverminderd door. De Nederlanders werden eerder gedreven door winstbejag, dan door sympathie voor de opstandige kolonisten. Het was voor een belangrijk deel aan de Nederlandse wapens te danken dat de kolonisten een leger konden vormen, waarmee ze de Britten wisten te weerstaan.
John Adams
De Nederlandse steun was voor de Amerikaanse gezant John Adams een reden aan om in 1780 naar de Republiek af te reizen. Adams, die in 1797 president zou worden van de Verenigde Staten, had in de jaren daarvoor meerdere reizen naar Frankrijk ondernomen. Zijn opdracht was het verwerven van de steun van de Franse marine en het starten van vredesonderhandelingen met de Engelsen. In beide opzichten draaide zijn missie uit op een mislukking. Daarop verlegde Adams zijn koers naar de Republiek. Hij hoopte in Amsterdam financiële steun van de bankiershuizen te verwerven, om de Amerikaanse oorlogsinspanningen verder te kunnen financieren. Vanwege hun eerdere steun voor de opstandelingen, meende hij op de Nederlandse sympathie voor de Amerikaanse zaak te kunnen rekenen bij het zoeken naar geldschieters.
Onwillige bankiers
Maar de Amsterdamse bankiers zaten helemaal niet te springen om hun vingers te branden aan een riskante opstand. De Nederlanders meden Adams, naar eigen zeggen, dan ook als de pest. Adams stelde zijn mening over hen dan ook snel bij. Hij raakte met name gefrustreerd over wat hij zag als besluiteloosheid en krenterigheid .
Oorlog met Engeland
Maar dankzij een ongelukkig incident kreeg Adams toch zijn zin. De Engelsen onderschepten een handelsverdrag tussen een Nederlandse koopman en een Amerikaanse diplomaat en besloten dat de maat vol was. Eind 1780 verklaarden ze de Republiek de oorlog. De Amerikanen en Nederlanders beschikten nu over een gemeenschappelijke vijand. Adams richtte zich meteen tot de Staten Generaal in Den Haag, in de hoop een Amerikaans-Nederlandse alliantie te sluiten. De Engelsen versloegen ondertussen de verwaarloosde Nederlandse vloot met gemak. Terwijl Adams in Den Haag onderhandelde, rolde de Engelse marine het Nederlandse handelsimperium in West- en Oost-Indië op.
Amerikaanse Ambassade geopend
De Staten Generaal stonden in eerste instantie afwijzend tegenover een alliantie, maar begin 1782 veranderden ze van gedachten. Door de verpletterende Engelse nederlaag bij Yorktown was duidelijk geworden dat de Amerikanen de onafhankelijkheidsoorlog zouden winnen. Dat maakte Adams avances een stuk aantrekkelijker. Op 26 februari 1782 erkende Friesland als eerste Nederlandse provincie de Verenigde Staten en op 19 april volgde de rest van de Republiek. Nederland was daarmee na Frankrijk het tweede land dat de Amerikaanse onafhankelijkheid erkende. Op 22 april 1782 ontving stadhouder Willem V Adams als Amerikaanse ambassadeur in de Republiek. In mei kocht Adams een pand aan de Fluwelen Burgwal in Den Haag, dat de eerste Amerikaanse ambassade ter wereld werd. Adams zou tot 1788 ambassadeur blijven. Na zijn terugkeer werd hij eerst vicepresident onder George Washington en vervolgens de tweede president van de Verenigde Staten. Ondanks het wat stroeve begin, was hiermee de basis gelegd voor meer dan 200 jaar trans-Atlantische betrekkingen.
