4x vermaak in de Romeinse tijd

Als Romein hoefde je jezelf niet te vervelen. Romeinse keizers faciliteerden zelfs sommige vormen van vermaak. Dit omdat zij bang waren dat als de burgers verveeld raakten, zij een bedreiging zouden vormen voor de sociale orde. Er waren echter ook vormen van vermaak waar de heersers minder gelukkig mee waren.

1. Thermae

De Romeinse badplaatsen, de thermae, werden niet alleen bezocht om hygiënische redenen, maar ook vaak om sociale redenen. De Romeinse badplaatsen bestonden namelijk naast baden, ook uit bijgebouwen en een plein waar gesport kon worden en waar verschillende balspellen georganiseerd werden.

Dichtlezingen, prostituees en kunstexposities

In de bijgebouwen bevonden zich bibliotheken, restaurants, (bord)spelletjes ruimtes, bibliotheken en kamers waar bijvoorbeeld dichtlezingen georganiseerd werden en/of kunstexposities. Daarnaast werden de tuinen van de badplaatsen vaak gebruikt om in te wandelen. Tot slot, als ultiem vermaak, boden prostituees hun lichaam aan.

2. Popinae

Eén van de manieren om jezelf te vermaken was door naar de bars, de popinae, te gaan. Iedere stad had vaak meerdere bars. Vanaf laat in de middag tot diep in de nacht gingen Romeinen naar de bars om te eten, te drinken en plezier te maken. Dit plezier maken gebeurde voornamelijk door te gokken in de popinae. Nachtenlang werd er bijvoorbeeld gedobbeld, ook al was dit bij wet verboden.

In het achterkamertje

In de bars waren er ook vrouwen van plezier. Met de vrouwelijke serveerders konden klanten tegen betaling seks hebben in een achterkamertje in de bar. Vaak waren het Romeinen van een lagere klasse die de bars bezochten. Welgestelde burgers liepen met een grote boog om de bars heen. Keizers deden moeite om dit soort vermaak de kiem in te smoren, maar dat lukte hen zelden.

3. Het Romeinse theater

In het Romeinse theater werden de Romeinen ook vermaakt. Lange tijd waren staande theaters niet gewenst omdat zij als Grieks werden gezien. Na elke gelegenheidsvoorstelling werden de gebouwde theaters dan ook weer afgebroken. Later werden er echter toch staande theaters gebouwd en ingezet om de Romeinse bevolking te vermaken door middel van toneelstukken, zangvoorstellingen en pantomime. Door hun ontwerp in een D-vorm, was de akoestiek zeer goed. De Romeinse theatervoorstellingen stonden bekend als gevarieerder, uitgebreider en verfijnder dan de theaterculturen daarvoor.

4.Gladiatoren

Grote vormen van vermaak waren de gladiatoren gevechten in het amfitheater. Deze gevechten werden vaak georganiseerd door keizers onder het motto: ‘panem et circenses’ wat ‘brood en spelen’ betekende. Het volk werd namelijk vermaakt door de spelen en in de pauze kreeg men eten. Op deze manier werd het volk rustig gehouden. Om zoveel mogelijk volk te bereiken waren de gladiatorengevechten meestal gratis.

Duim omhoog of omlaag

De gevechten hadden vaak een vast programma. ’s Ochtends waren er jachtpartijen en gevechten met wilde dieren.’s Middags waren de echte gladiatorengevechten. Als een gevecht onbeslist bleef, gaf de scheidsrechter soms de mogelijkheid aan het publiek om mee te beslissen. Zij deden dit door de duim omhoog of omlaag te doen. Gladiatoren waren vooral slaven, krijgsgevangen of criminelen. Vanaf de 1e eeuw v. Chr. konden echter ook anderen gladiator worden.

Gladiatorenscholen: Ludi onder leiding van een lanista

Er waren speciale gladiatorscholen, ludi, waar gladiatoren konden verblijven onder leiding van een gladiatorenbaas, lanista. Deze baas verhuurde de mannen voor gevechten. Voordat een man gladiator kon worden moest hij een eed, een sacramentum, zweren. Hierin stond dat hij de ergste vernedering wilde doorstaan en dat hij zich wijdde tot de goden van de onderwereld die besloten over zijn lot tijdens de gevechten. Seneca, een Romeinse schrijver, schreef dat voor een gladiator de enige uitweg de dood was.