Abu Musa: Palestijnse rivaal van Arafat

Op dinsdag 29 januari 2013 is de Palestijnse rebellenleider Said Musa Maragha (1927-2013) in Damascus overleden. De 86-jarige Palestijn stierf aan de gevolgen van kanker, zo maakte zijn familie gisteren bekend. Maragha, beter bekend als ‘Abu Musa’, was aanvankelijk een belangrijk bondgenoot van de Yasser Arafat, maar groeide later uit tot een van zijn grootste rivalen.

Abu Musa werd geboren in 1927 in Silwan, een Palestijnse wijk op de rand van de oude stad in Oost-Jeruzalem. Na de oprichting van de Israëlische staat in 1948 sloot Abu Musa zich aan bij het Jordaanse leger. De 21-jarige Palestijn maakte indruk op zijn commandanten en werd naar Groot-Brittannië gestuurd voor een opleiding aan de Royal Military Academy Sandhurst.

Uitvalsbasis Jordanië

Na zijn terugkeer in Jordanië vocht Abu Musa in de Zesdaagse Oorlog tegen Israël in 1967 en kreeg hij twee jaar later het bevel over zijn eigen artilleriebataljon. Uit onvrede over de nederlaag tegen de Israëliërs besloot Abu Musa in 1970 echter te deserteren. Hij sloot zich aan bij een groep Palestijnen die Jordanië als uitvalsbasis gebruikten om aanslagen te plegen op Israël. In 1971 besloot het Jordaanse leger hen echter met geweld te verdrijven in een conflict dat bekend kwam te staan als ‘Zwarte September’.

Fatah beweging

Samen met zijn medestrijders vluchtte Abu Musa naar Libanon, waar hij zich aansloot bij de Fatah beweging van Yasser Arafat. Ook hier klom de jonge soldaat vlug op in de gelederen en werd in 1976 benoemd tot chef militaire operaties in Zuid-Libanon. Daar speelde hij een grote rol bij het afslaan van een aanval van Syrië, dat in 1976 had besloten zich ook te mengen in de Libanese Burgeroorlog (1975-1990). Twee jaar later probeerden de Syrische autoriteiten Abu Musa daarom uit de weg te ruimen, maar de aanslag op zijn leven mislukte.

Yasser Arafat

In 1982 besloot Israël Libanon binnen te vallen en Beiroet te bombarderen. Abu Musa was vastbesloten de Libanese hoofdstad te verdedigen, maar veel andere leiders van het Palestijnse Bevrijdingsfront (PLO) sloegen juist op de vlucht. Abu Musa eiste dat Yasser Arafat deze leiders zou bestraffen voor hun vluchtgedrag, maar de Fatah leider weigerde. In plaats daarvan probeerde Arafat de banden met Jordanië aan te halen, in de hoop zo samen met dit land een vredesproces met Israël in gang te kunnen zetten. Dit alles tot grote onvrede van Abu Musa, die zowel Israël als Jordanië beschouwde als zijn aartsvijanden.

Fatah al-Intifada

In 1983 kwam Abu Musa daarom in opstand tegen Arafat en richtte hij de Fatah al-Intifada op, grotendeels bestaande uit ex-Fatah strijders die gekant waren tegen het vredesproces. De nieuwe groepering werd opmerkelijk genoeg gesteund door de Syrische machthebbers, die hun haat voor Abu Musa maar al te graag opzij zetten in ruil voor een mogelijkheid om de positie van Arafat te verzwakken. Fatah al-Intifada nam meerdere PLO vestigingen in Syrië over en wist in 1983 de Fatah uit Tripoli te verdrijven.

Moeder

Fatah al-Intifada kon rekenen op grote steun en zelfs een aantal topmannen in de PLO erkende dat de bezwaren van de Fatah al-Intifada gegrond waren. Toch bestond er ook veel verzet tegen de beweging. Niemand minder dan Miriam Maragha, de moeder van Abu Musa, sprak haar teleurstelling uit over het feit dat haar zoon de PLO had verraden. “Jij en Arafat waren meer dan vijftien jaar lang broeders. Hoe kon je nou een marionet in de handen van de Syriërs worden?” zo vroeg ze zich in 1983 af tijdens een interview op de Palestijnse radio.

Oslo akkoorden

Abu Musa bleek echter niet geïnteresseerd in een verzoening en zette zijn strijd voort. Hij vestigde zich in Damascus en sloot zich aan bij het Palestinian National Salvation Front, een alliantie van zes Palestijnse anti-Arafat groeperingen. In 1989 riep hij zelfs op Arafat te berechten wegens verraad van de Palestijnse zaak door diens erkenning van Israël. Na de afsluiting van de Oslo-akkoorden in 1993 verdween Abu Musa echter langzaam van het toneel. Hij overleed op dinsdag 29 januari 2013 aan de gevolgen van kanker.