Achtergrond van 'de draak met iets steken'

Wanneer je iets belachelijk maakt kun je dit uitdrukken door te zeggen dat je ‘er de draak mee steekt’. Deze uitdrukking wordt al eeuwen gebruikt in het Nederlands en vindt haar oorsprong in een oude legende, die van Sint-Joris en de draak.

De legende van Sint Joris

De zegswijze ‘de draak steken met iets’ komt voort uit een legende over de katholieke heilige Sint Joris, die officieel Georgius van Lydda heette. Over zijn leven is geen historische gegevens bekend, al weten we wel dat hij leefde in de 3e eeuw en hoogstwaarschijnlijk als martelaar stierf in het jaar 303. Sint Joris wordt namelijk wel in een bron genoemd. In de Legenda Aurea wordt gesproken van een Sint Joris. Er bestaan verschillende legendes over Sint-Joris, en één daarvan is die van Sint Joris en de draak. Deze legende, die stamt uit de 11e eeuw, speelt zich af in de stad Silena in Libië. De inwoners van deze stad waren doodsbang voor een draak die vlakbij de stad woonde. Met zijn adem kon deze draak de inwoners van de stad vergiftigen.

Daarom voerden de stadsbewoners de draak schapen om hem rustig te houden. Toen er bijna geen schapen meer in de stad waren, besloten de bewoners ook mensen te offeren om de draak rustig te houden. Via loting werd bepaald wie de ongelukkige was. Na verloop van tijd waren alle jonge mensen uit de stad geofferd en was de enige dochter van de koning aan de beurt, een mooie prinses. Juist op het moment dat zij ten prooi zou vallen aan de draak, kwam Sint-Joris op zijn paard voorbij. Hij ging de draak te lijf en redde de prinses. Vervolgens ging hij naar de stad en vertelde hij de inwoners dat hij in staat was de draak te doden als iedereen zich tot christen bekeerde. Nadat heel veel mensen uit de stad zich hadden laten dopen, vermoordde Sint-Joris de draak door hem neer te steken met zijn zwaard.

Populaire legende in de middeleeuwen

Deze legende was zeer populair in de middeleeuwen en werd vaak nagespeeld. In de loop der tijd ontwikkelde het naspelen van deze legende zich steeds meer tot een komisch spel. De draak werd vervangen door een soort monster dat gevuld was met stro en degene die ‘Sint-Joris’ speelde, stak zijn lans dus in een berg stro. Op deze manier veranderde de betekenis van het ‘draak steken’ in de huidige, spottende betekenis en daar hebben wij tot op de dag van vandaag de uitdrukking ‘de draak steken met iets’ aan te danken.

Spreekwoorden – hoe zit het ook alweer?

Ze veranderen soms van betekenis, er komen nieuwe bij, we ‘lenen’ ze uit andere talen. Alle gangbare Nederlandse en Vlaamse spreekwoorden vind je in het Van Dale Spreekwoordenboek. Compleet met prachtige illustraties, essays en citaten.