Bestorming van de Iraanse ambassade in Londen in 1980

Eén van de bekendste gijzelingssituaties en bevrijdingsacties uit de geschiedenis was de bestorming van de Iraanse ambassade in Londen in 1980.

De gijzelnemers van de Iraanse ambassade in Londen maakten onderdeel uit van het Democratic Revolutionary Front for the Liberation of Arabistan (DRFLA), een beweging die pleitte voor de autonomie van de olierijke Iraanse provincie Khuzestan. In totaal bestond de groep uit zes Iraanse mannen, die in maart en april van 1980 onder Irakese paspoorten naar Londen reisden. Ze betrokken gezamenlijk een appartement en veroorzaakten daarbij veel overlast, aldus de eigenaar. Zo kwamen de activisten regelmatig laat op de avond stomdronken thuis, vaak in het gezelschap van prostituees.

Gijzeling van de Iraanse ambassade

In de ochtend van 30 april 1980 besloten de zes mannen het appartement te verlaten en zegden hun huur op. Vervolgens stapte de groep - die in het bezit was van semiautomatische wapens en handgranaten – in de auto op weg naar het diplomatieke district van Londen. Rond 11.30 bestormden zij daar de Iraanse ambassade en gijzelden 26 van de 29 aanwezigen. Onder hen was politieagent Trevor Lock, die de beschikking had over een verborgen wapen, maar geen tijd had gezien om het te trekken. Gedurende de hele gijzeling zou hij niets eten, niet naar het toilet gaan en weigeren zijn politiejas uit te trekken, uit angst dat het pistool dan alsnog ontdekt zou worden.

Deadline

Om 15.15 uur maakte Oan Mohammed, de leider van de gijzelnemers, zijn eerste eis bekend: voor 12.00 uur de volgende dag moesten 91 Arabische gevangenen in Khuzestan vrijgelaten zijn, anders zou hij de ambassade en alle gijzelaars opblazen. De Britse regering besloot daarop de Special Air Service (SAS) in te schakelen, een elite-eenheid van de Special Forces van het Britse leger. Na een bestudering van de situatie kwamen zij tot de conclusie dat de terroristen niet over de middelen beschikten om hun dreigement uit te voeren, en dus liet de politie op 1 mei de deadline van 12.00 uur passeren.

Vrijlating gijzelaars

Twee uur later stelde Oan daarop een reeks nieuwe eisen, waaronder de uitzending van een boodschap van de DRFLA op alle Britse media. De onderhandelaars besloten aan de eis te voldoen en op de avond van 2 mei besteedden de nieuwsuitzendingen van de BBC aandacht aan het onderwerp. De presentatie van zijn boodschap was echter niet naar tevredenheid van Oan, die een tweede verklaring opstelde.

Onderhandelaars gaven aan dat ze deze boodschap alleen zouden uitzenden in ruil voor de vrijlating van twee gijzelaars, een eis waar Oan mee akkoord ging. Het totaal aantal vrijgelaten gijzelaars kwam daarmee op vier, nadat de groep eerder al twee zieken had vrijgegeven. Overigens werd één van de gijzelaars, Ali-Guil Ghanzafar, naar verluid bewust vrijgelaten door de activisten omdat hij veel te hard snurkte.

Bestorming van de SAS

Na enkele dagen bereikte de situatie echter een impasse, omdat de Britse regering niet bereid was een veilige aftocht van de gijzelnemers te garanderen. Op 5 mei, de zesde dag van de gijzeling, besloten de terroristen daarom hun eisen kracht bij te zetten door om 13.40 uur een gijzelaar neer te schieten, de Iraanse persofficier Abbas Lavasani. Dit machtsvertoon had echter een averechts effect, want het bewoog de Britse regering ertoe de SAS toestemming te geven het gebouw te bestormen.

Diezelfde avond, om 19.23 uur, bestormden twee SAS teams de Iraanse ambassade, één via het dak en één via de achterkant van het gebouw. Als onderdeel van Operation Nimrod brachten de soldaten explosieven tot ontploffing, met als gevolg dat de gijzelnemers gealarmeerd raakten. De meesten van hen verstopten zich tussen de gijzelaars, maar Oan werd overmeesterd door politieagent Lock en vervolgens neergeschoten door een Britse soldaat. Uiteindelijk kwamen vijf van de zes terroristen om het leven, evenals één gijzelaar.

De bestorming van de SAS, die in totaal 17 minuten duurde, groeide later uit tot een schoolvoorbeeld van een succesvolle bevrijdingsactie. Van te voren was ingeschat dat bij de aanval minstens 40 procent van de gijzelaars om zou komen, maar het werkelijke aantal slachtoffers viel veel lager uit.