Bosnische oorlog en het beleg van Sarajevo
In April 1992 ging het Beleg van Sarajevo van start. De belegering van de Bosnische hoofdstad zou uiteindelijk bijna vier jaar duren, met ruim 12.000 burgerslachtoffers als gevolg. De strijd om de stad maakte onderdeel uit van de Bosnische oorlog tussen de verschillende bevolkingsgroepen van het land.
Als gevolg van de afbrokkeling van Joegoslavië organiseerde de Bosnische regering op 29 februari 1992 een referendum over haar onafhankelijkheid. De Bosnische Kroaten en de overwegend islamitische Bosniakken stemden voor afscheiding en behaalden daarmee de meerderheid. De Bosnische Serven besloten de volksraadpleging echter te boycotten en stichtten hun eigen republiek, de Volksrepubliek Servië (Republika Srpska), hierin gesteund door het Joegoslavische Volksleger en het Servië van Milosevic.
Beleg van Sarajevo
Al in de maanden voorafgaand aan het referendum braken er onlusten uit tussen de Bosnische Kroaten en Bosniakken enerzijds en de Bosnische Serven anderzijds. In oktober 1991 verklaarde de latere president van de Republika Srpska Radovan Karadžić: “In een paar dagen bestaat Sarajevo niet meer en zullen er 500.000 doden zijn.” Enkele dagen na de goedkeuring van het referendum omsingelden zijn manschappen de Bosnische hoofdstad en begon de uiteindelijk bijna vier jaar durende belegering van Sarajevo. Dit ging onder andere gepaard met mortierbeschietingen op burgerdoelen en sluipschutters die willekeurig stadsbewoners neerschoten.
Etnische zuiveringen
In de dorpen en steden die in handen vielen van de Serven vonden er op grote schaal etnische zuiveringen plaats. Alle huizen van niet-Serven werden platgebrand, waarna de bewoners werden gedood of vastgezet in een concentratiekamp. Aanvankelijk verzetten de Bosnische Kroaten zich tegen de Servische opmars, maar vanaf juni 1992 richtten zij zich juist steeds meer op het innemen van Bosnisch territorium. Uiteindelijk resulteerde dit in 1993 ook in een oorlog tussen de Bosniakken en de Bosnische Kroaten, met eveneens een aantal etnische zuiveringen tot gevolg.
Internationale gemeenschap
Al vrij snel na de uitbraak van de Bosnische oorlog besloot de VN Veiligheidsraad de Vredesmacht UNPROFOR, tot dan toe actief in Kroatië, ook in te zetten in Bosnië. Vanwege een beperkt mandaat, onduidelijke gevechtsinstructies en een gebrek aan bereidheid van de internationale gemeenschap voor de goedkeuring van gewapend ingrijpen stonden de VN soldaten echter grotendeels machteloos.
Val van Srebrenica
Pas na de val van Srebrenica op 11 juli 1995 en een mortieraanval op een markt in Sarajevo een maand later kwam hier verandering in. Op 30 augustus begon de NAVO met luchtaanvallen op de Servische troepen onder de codenaam ‘Operation Deliberate Force’. Nog geen twee maanden later was het conflict beëindigd en werd er begonnen aan de vredesonderhandelingen, die uiteindelijk resulteerde in het Verdrag van Dayton. Hierin werd vastgelegd dat Bosnië en Herzegovina werd opgedeeld in twee afzonderlijke entiteiten: de Federatie van Bosnië en Herzegovina en de Republiek Srpska.
Slachtoffers
Schattingen van het aantal slachtoffers van de Bosnische oorlogen liggen over het algemeen tussen de 100.000 en 110.000 doden. Daarnaast sloegen nog eens 2.2 miljoen mensen als het gevolg van de gevechten op de vlucht, waarmee de Bosnische Oorlog het meest verwoestende Europese conflict sinds de Tweede Wereldoorlog is. Alleen al bij het beleg van Sarajevo sneuvelden 8.000 soldaten en meer dan 12.000 burgers. In totaal duurde de belegering 3 jaar en 9 maanden, drie keer langer dan de belegering van Stalingrad. Het is hiermee de langste belegering van een hoofdstad uit de moderne geschiedenis.
