Scott Neeson en Mel Gibson op de set van 'Braveheart', 1995. Bron: Wikimedia Commons.

Braveheart: 5 historische fouten

Mel Gibson schittert in Braveheart als de arme, dappere vrijheidsstrijder William Wallace. De eindeloze martelingen en uitspraken als “They may take our lives, but they’ll never take our freedom!” staan in menig geheugen gegrift. Maar was Wallace werkelijk zo arm? En: werd hij eigenlijk wel ‘brave heart’ genoemd?

William Wallace, leidt de Schotten tijdens de First War of Scottish Independence (1296-1328) tegen de Engelse koning Eduard I. De aanleiding voor Wallace’ revolutie tegen Eduard I is volgens de film een persoonlijke: zijn geheime bruid wordt geëxecuteerd omdat zij een Engelse soldaat beschuldigde van verkrachting. William Wallace leidde inderdaad een opstand tegen de Engelse occupatie in 1296 en behaalde ook een verrassende overwinning. Dit is één van de weinig historische accuraatheden in de film.

1. De oorlog begint veel later

De film begint in 1276 met de samenkomst van een aantal Schotse edellieden in een schuur. Ze zijn bijeengekomen om te bepalen wie er koning moet worden. De Engelsen komen hierachter, waardoor de edellieden door Eduard I van Engeland worden opgehangen. Vanaf dat moment zou Schotland in een permanente staat van oorlog zijn met Engeland.Hier klopt echter vrij weinig van. In 1276 was de koning van Schotland, Alexander I, springlevend en dat gold ook voor zijn kinderen. Op dat moment was er al 60 jaar lang vrede met de Engelsen en de laatste veldslag van de Schotten was een schermutseling met de Noren bij de kust van Largs in 1266. Bovendien brak er pas in 1296 oorlog met de Engelsen uit, nadat Alexander in 1286 gestorven was, tijdens de heerschappij van de Schotse koning John Balliol.

2. Wallace was niet arm

In de film wordt William Wallace afgebeeld als een arme man die in het geheim trouwde, vlak voordat hij problemen kreeg met de Engelsen. In werkelijkheid was Wallace niet arm. Hij was afkomstig uit de gegoede burgerij en kreeg goed onderwijs. Waarschijnlijk was hij in vredestijd zelfs een geleerde. Alle gegoede mannelijke burgers moesten de Ragman Roll ondertekenen, een document waardoor ze trouw zworen aan de Engelse koning Eduard I. Zij die weigerden, zoals Wallace, werden vogelvrij verklaard. Als antwoord hierop organiseerden Wallace en Andre Moray vogelvrije mannen in een leger; Moray wordt niet een keer genoemd in de film. Wallace begon de opstand dus niet door de executie van zijn geheime bruid.

3. De verkeerde ‘brave heart’ en verraad

In de film word William Wallace gezien als de ‘brave heart’ en de titel van de film is ook hierop gebaseerd. Deze eretitel was in werkelijkheid echter niet toebedeeld aan Wallace, maar aan zijn gelijke Robert the Bruce. Wel zou Wallace hem beïnvloed hebben. De titel van de film suggereert dus eigenlijk dat het allemaal om Robert de Bruce draait, niet om Wallace. In de film verraadt Robert de Bruce Wallace bij de Slag om Falkirk, een hartbrekende scène voor veel mensen. Hoewel De Bruce zeer slinks was wat betreft politiek en voor beide kanten werkte, heeft hij Wallace nooit direct verraden. De Bruce was namelijk niet eens aanwezig in Falkirk toen de Schotten en Engelsen elkaar bevochten.

4. Kilts bestonden nog niet

In de film hebben de Schotse strijders kilts aan met ruige riemen en gordels. Dit is echter een kledingstuk dat in die tijd nog helemaal niet bestond in Schotland. Het was pas in de 16e eeuw dat mannen in de Schotse Hooglanden dit kledingstuk droegen. Pas in de 19e eeuw werd de kilt ook gedragen in andere delen van Schotland en het Keltische taal- en cultuurgebied. Tegenwoordig wordt de kilt nog door Schotse mannen gedragen bij officiële gelegenheden en folklore evenementen. Eén ding is zeker, William Wallace heeft zelf nooit een kilt gedragen.

5. Affaire met een driejarig kind?

Wallace zou volgens de film na de Slag om Falkirk een affaire hebben gehad met Isabella van Frankrijk. Zij was getrouwd met de zoon van koning Eduard, Eduard II. Later vertelde ze aan Eduard I dat zij zwanger is en dat haar zoon, Eduard III, dus een resultaat zou zijn geweest van de affaire. In werkelijkheid was Isabella drie jaar oud en woonde ze in Frankrijk ten tijde van de Slag om Falkirk. Ze trouwde pas met Eduard III toen hij koning werd en haar zoontje werd pas zeven jaar na de dood van Wallace geboren. Nog iets anders noemenswaardigs wat betreft Isabella: ze is een vrouw. In die tijd was het zeer ongebruikelijk om een vrouw naar oorlogsgebied te sturen met een diplomatieke missie.