Profumo-affaire seksschandaal russische spionage

Christine Keeler en het Profumo seksschandaal: Russische spionage?

Op 4 december 2017 overleed Christine Keeler, het Britse model dat de hoofdrol speelde in de zogeheten Profumo-affaire in 1963. Haar dubbelrelatie met de conservatieve minister van Defensie, John Profumo, en de Russische militaire attaché Jevgeni Ivanov, hield Groot-Brittannië maandenlang in de greep. De Keeler-affaire was een van de grootste Britse schandalen van de twintigste eeuw en berokkende de conservatieve partij veel schade. Wat was er werkelijk aan de hand?

Wie was Christine Keeler?

Christine Keeler werd tijdens de Tweede Wereldoorlog geboren in het Uxbridge, nabij Londen. Haar vader liet het gezin in de steek toen ze nog heel jong was. De mooie Keeler ging al jong aan de slag als model en raakte op haar zeventiende zwanger van een Amerikaanse sergeant. Haar kind overleed een paar dagen na de geboorte. Keeler was een tamelijk losgeslagen tiener. In een nachtclub ontmoette ze de osteopaat en kunstenaar Stephen Ward. Hij bracht mooie, jonge meisjes zoals Keeler in contact met invloedrijke mensen. Keeler ambieerde een modellencarrière en kon Ward daarom goed gebruiken in haar vriendenkring.

Feest op Cliveden

In het weekend van 8 en 9 juli ontmoette Keeler via Ward de toenmalige Britse minister van Defensie John Profumo op een feest op het landgoed Cliveden. Ward nodigde Keeler uit voor een klein feestje in Cliveden Cottage, terwijl Lord Astor tegelijkertijd in het grote huis van Cliveden een feest ter ere van de president van Pakistan hield. De twee feestgezelschappen ontmoetten elkaar op zaterdagavond rond het zwembad. Volgens Profumo was dat hun eerste ontmoeting, maar andere bronnen beweren dat de twee elkaar al langer kenden uit nachtclubs. Profumo was sterk aangetrokken tot de mooie Keeler en de twee spraken af contact te houden.

De relatie tussen Keeler en Profumo

Een paar dagen later nam de getrouwde Profumo contact op met Keeler, waarna ze een aantal maanden in het geheim een seksuele relatie hadden. In die tijd kocht Profumo af en toe cadeaus voor Keeler en maakten ze tripjes in en rond Londen. Later zei Profumo over de relatie dat Keeler wel aardig was, maar ook onopgeleid en dat er met haar over niets anders te praten viel dan make-up, haar en grammofoonplaten. De relatie was kortstondig en bloedde dood in december 1961.

Dubbelrelatie met een Russische spion

De geheime relatie lekte uit in 1962, toen Keeler in de problemen kwam met haar nieuwe vriendjes, die allemaal in de gangsterscène zaten. Verschillende dramatische beschietingen op haar voordeur en een voorbereidde moordaanslag op haar leven, werden allemaal breed uitgemeten in de pers. Omdat de geruchten over haar relatie met Profumo al rondgingen en Keeler de media-aandacht wel kon gebruiken, probeerde ze het verhaal aan verschillende kranten te verkopen.

Dat een getrouwde minister een buitenechtelijke relatie had met een callgirl was al een schandaal op zich, maar de hongerige media wroetten verder in het privéleven van Keeler. Zo werd ontdekt dat Keeler tegelijkertijd een relatie had gehad met een militair attaché van de Russische ambassade, Jevgeni Ivanov, die ook spionagewerk had verricht. Hoewel de Britse veiligheidsdienst MI5 dat al langer wist omdat Ward het gemeld had, leidde de ontdekking landelijk tot groots tumult en maakten van het schandaal een zaak van nationale veiligheid.

Wat is ervan waar?

Nadat de dubbelrelatie van Keeler met Profumo en Ivanov was uitgelekt, gingen direct de wildste geruchten rond dat het model spioneerde voor de Russen. De MI5 en de CIA zetten groot in op het onderzoek, waar weinig uit naar voren kwam. De conclusie was dat Keeler vooral geïnteresseerd was in feesten, en misschien wel zonder dat ze het zelf wist informatie heeft moeten doorspelen, maar dat er via haar nooit belangrijke zaken zijn uitgelekt. Hoewel Keeler later zelf nog beweerde dat ze van haar protegé Ward moest vragen naar atoomwapens van West-Duitsland, heeft ze dat nooit gedaan en heeft Profumo daar ook nooit met haar over gepraat. Hoewel het land in 1962 rondom de zaak-Keeler op haar grondvesten schudde, liep de vermeende spionage-affaire met een sisser af.

Gevolgen

De carrière van Profumo was wel gebroken. Hij beweerde in mei 1963 in het Lagerhuis dat hij een ongepaste relatie met Keeler had gehad, maar moest die woorden later terugnemen toen het bewijs op tafel lag. De rest van zijn leven heeft hij aan liefdadigheid besteed. De Britse conservatieve partij leed het jaar daarop een grote verkiezingsnederlaag die wordt toegeschreven aan de affaire, waardoor de Labour-partij aan de macht kon komen. Ward, Keeler’s vriend en protegé, werd aangeklaagd wegens het aanzetten tot prostitutie, en pleegde zelfmoord. Keeler ging wegens de affaire met de gangsters acht maanden de gevangenis in. Daarna was ook haar carrière ten einde: de rest van haar leven ‘overleefde’ ze naar eigen zeggen met de weinige inkomsten die ze had aan het vertellen over de affaire.