Curaçao wil afrekenen met koloniaal verleden

Regeringspartij PHU op Bonaire heeft premier Gerrit Schotte van Curaçao maandag aangeboden het standbeeld van Peter Stuyvesant over te nemen. Het beeld stond in Curaçao en werd vorige week van zijn sokkel gehaald. Een deel van de mensen op Curaçao vindt dat Stuyvesant het symbool is van de koloniale overheersing op het eiland.

Op 26 juli 1499 werd Curaçao ‘ontdekt’ door de Spanjaard Alonso de Ojeda. Vanaf 1527 vestigden de Spanjaarden zich op het eiland. Maar in 1634 verloren zij het eiland aan de nieuw opgerichte Nederlandse handelsmaatschappij: de West-Indische Compagnie (WIC). De WIC werd op 3 juni 1621, ten tijde van de Tachtigjarige oorlog, opgericht. Het was een handelsonderneming die het alleenrecht had gekregen van de Staten-Generaal om handel te drijven ten westen van Kaap de Goede Hoop. Ze bezaten in de 17e en 18e eeuw een monopolie in Nederland op de handel en scheepvaart op West-Afrika, Noord- en Zuid Amerika.

WIC en Curaçao

In 1634 nam de WIC het bewind over Curaçao van de Spanjaarden over. De WIC was het eiland binnengevallen omdat ze op zoek waren naar een uitvalsbasis voor de handel en de kaapvaart. Curaçao had de beste haven van het Caribisch gebied en een gunstige ligging als afzetgebied voor het vasteland van Midden- en Zuid-Amerika. Na de verovering van het eiland ging de WIC forten bouwen langs de kust. Zo werd er in 1634 begonnen met de bouw van een fort bij een waterbron op het eiland. De levensomstandigheden van de mannen van de WIC op het eiland was slecht, omdat men voor voedsel en bouwmateriaal grotendeels afhankelijk was van import uit Europa, waarvan de toevoer bovendien zeer onregelmatig was.

Heren XIX

De Heren XIX, die het bestuur vormden van de WIC, waren vanaf de verovering van het eiland verdeeld over de bestemming van het eiland. Het bouwen van de forten en  onderhoud van de manschappen had veel tijd gekost. De opbrengsten waren bovendien laag. Maar het eiland werd niet opgegeven. Toen Nederland in 1654 Brazilië verloor, begon Curaçao een steeds belangrijkere positie te verwerven. De handel met Venezuela, Noord-Amerika, Nieuw-Nederland (het huidige New York) en andere Caribische landen begon te floreren. 

Stuyvesant

Curaçao heeft vorige week het standbeeld van Peter Stuyvesant laten verwijderen omdat hij de koloniale overheersing op het eiland zou hebben  gestimuleerd . Maar wie was deze man? Stuyvesant werd geboren in 1611 of 1612 in Paperga in Friesland. Na zijn middelbare schooltijd ging hij theologie studeren aan de universiteit van Franeker. In 1634 was Stuyvesant in dienst getreden bij de WIC als koopman. Vier jaar later werd hij gestationeerd op Curaçao. In 1642 was Stuyvesant tot gouverneur van Curaçao benoemd. Hij voerde het bevel over de ABC-eilanden: Aruba, Bonaire en Curaçao. In een gevecht tegen de Spanjaarden op Sint-Maarten had hij een been verloren door een kanonskogel en sindsdien ging hij door het leven met een houten been. Pieter Stuyvesant maakte een begin met de inrichting van een open slavenmarkt in het Caribisch gebied.

Plantages

De bevolking op Curaçao begon ook gestaag te groeien. De Sefardische joden die na de verovering van Brazilië door de Portugezen naar het eiland kwamen, speelden daar een belangrijke rol in. De Sefardische joden waren in de 15e eeuw verdreven uit Portugal. Veel van hen waren naar Nederland gekomen en vestigden zich in de kolonies in ‘de West’. Toen de Portugezen Brazilië innamen, vestigden ze zich in Curaçao. Daarnaast breidde de WIC de functie van het eiland uit door het open te stellen voor planters met het doel om voedsel voor de bevolking te produceren. Ook begon langzaamaan een plantagecultuur van indigo, tabak en suikerriet te ontstaan. De eerste plantages op het eiland dateren uit 1650. Een deel van de plantages bleef in bezit van de WIC. Maar op de slavenhandel hadden zij nog niet het gehele monopolie. Van 1648 tot 1657 verhandelde de Compagnie ongeveer 3.800 slaven via Curaçao. Vanaf het daaropvolgende jaar, 1658, kreeg de WIC een steeds groter aandeel in de slavenhandel.

Trans-Atlantische slavenhandel

In de 17e eeuw ging de Republiek zich ook steeds meer bezig houden met het vervoer van slaven vanuit West-Afrika naar het Caribisch gebied waar grote plantages voor onder andere suiker werden aangelegd en waar mankracht nodig was. De Middenpassage van de slavenreis speelde zich af op Curaçao. De slaven waren aangevoerd vanuit West-Afrika en werden verkocht op de slavenmarkt op het eiland. De slaven konden in deze periode aansterken na de slopende reis. Een groot deel van de slaven stierven aan boord. Al snel groeide de markt op Curaçao uit tot de belangrijkste regionale slavenmarkt. Door een toenemende suikerproductie op de kolonies rondom Curaçao, hadden  ook Frankrijk en Engeland steeds meer slaven nodig  om op de plantages te werken.

Verkoop slaven

Ook de Portugezen, Engelsen en Fransen hielden zich bezig met de slavenhandel. Maar de prijzen op Curaçao waren goedkoper en de populariteit van de Nederlandse slavenmarkten steeg. Na verkoop werden de slaven verscheept naar plantages op het vasteland in Midden- en Zuid Amerika. Slechts een klein percentage slaven bleef achter op het eiland en kwamen terecht op de plantages. Curaçao werd in de 17e eeuw één van de welvarendste eilanden van het Caribisch gebied. Stuyvesant is voor de bewoners van Curaçao die het standbeeld wilden laten verwijderen een directe verbinding met het slavernijverleden.