De doodstraf door middel van de elektrische stoel.

De geschiedenis van de doodstraf in de VS

Trending - De Amerikaanse president Trump twitterde begin november 2017 dat de aanslagpleger in New York bestraft moet worden met de doodstraf. In sommige Amerikaanse staten is de doodstraf nog altijd legaal. Hoe ontstond de doodstraf in de Verenigde Staten?

De doodstraf bestond al in de oudheid. In de Codex Hammurabi die was opgesteld door de Babylonische koning omstreeks 1800 voor Christus, stonden wetten omtrent de doodstraf. Ook in de Joodse Thora, die rond 750 voor Christus ontstond, was regelgeving opgenomen omtrent de doodstraf, net als in de wetten van Draco die in Griekenland in 621 voor Christus werden opgeschreven.

Doodstraf in de middeleeuwen

In de middeleeuwen werd de doodstraf door middel van ophanging steeds populairder. Gruwelijke methoden werden gebruikt om potentiële criminelen af te schrikken, zoals verdrinking, radbraken en levend koken. Na de middeleeuwen werd gezocht naar humanere manieren om gevangen om te brengen, in Frankrijk werd om deze reden in de achttiende eeuw de guillotine gebruikt om de straf snel te voltrekken.

Kolonisten nemen doodstraf mee naar VS

De eerste kolonisten namen vanuit Europa hun gewoontes mee naar de VS, zo ook het gebruik om in geval van een ernstig misdrijf iemand ter dood veroordelen. De eerste executie in de VS werd in 1608 voltrokken in Virginia. Hierbij ging het om kapitein Georgde Kendall, die verdacht werd van het spioneren voor de Spanjaarden. De wetgeving omtrent de doodstraf verschilde toen al per staat (toen nog aparte koloniën). Zo kon men in de kolonie New York onder meer de doodstraf krijgen voor het slaan van een voogd, of het ontkennen van Gods bestaan.

Tegenstanders van de doodstraf

Al in het koloniale tijdperk kwamen stemmen op om de doodstraf af te schaffen. Cesare Beccaria schreef in 1764 een essay genaamd "Dei delitti e delle pene" (Over misdrijven en straffen) waarin hij beargumenteerde waarom het nooit legitiem was om andermans leven af te pakken. Zijn essay had behalve in Europa veel invloed in de VS. Thomas Jefferson (1743-1826) werd beïnvloed door het liberale werk en wilde de doodstrafwetten in Virginia aanpassen. Dit lukte hem bijna: het voorstel werd met één tegenstem te veel van tafel geveegd. De tegenbeweging kreeg echter steeds meer steun en in de negentiende eeuw werd de doodstraf in veel staten aangepast, zo werden vanaf 1834 voor het eerst in Pennsylvania geen openbare executies meer uitgevoerd. Andere staten namen deze nieuwe regel over. In Michigan en Wisconsin werd de doodstraf zelfs helemaal afgeschaft (in respectievelijk 1846 en 1853).

Elektrische stoel

Tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog was er weinig aandacht voor de doodstraf. De politiek hield zich op dat moment meer bezig met de afschaffing van de slavernij. Na de burgeroorlog werd meer aandacht besteed aan de straf en werd gezocht naar nog humanere manieren van executeren, waarop in 1888 in New York de eerste elektrische stoel werd gebouwd.

Doodstraf in de twintigste eeuw

Begin twintigste eeuw schaften nog een aantal andere staten de doodstraf af. Vijf van de zes staten herintroduceerden deze echter weer voor 1920. Vanaf 1924 mocht de doodstraf uitgevoerd worden door middel van vergassing. In de jaren vijftig schaften veel geallieerde landen van de VS de doodstraf af of de regels werden versoepeld. In de VS werd de roep om afschaffing ook steeds groter en het aantal uitgevoerde executies daalde in die jaren enorm. In de jaren zestig ontstonden problemen rondom de legitimiteit van de straf omdat volgens tegenstanders een aantal amendementen op verschillende manieren geïnterpreteerd konden worden. Van 1972 tot 1976 was de doodstraf om die reden afgeschaft en werden er geen executies uitgevoerd. Vanaf 1977 werden de executies hervat, dit begon in Utah toen Gary Gilmore door een vuurpeloton werd neergeschoten. In 1982 werd een nieuwe manier toegepast om executies uit te voeren: door middel van een dodelijke injectie.

Tegenwoordig

Tegenwoordig wordt de doodstraf in 31 van de 50 staten uitgevoerd. Texas is de staat waar de doodstraf verreweg het meest tot uitvoering wordt gebracht. Eén derde van de executies sinds 1977 werd in deze staat voltrokken. In sommige staten die de straf hanteren is deze al jaren niet meer uitgevoerd. De doodstraf heeft veel tegenstanders, zoals Amnesty International en de Katholieke Kerk. Behalve morele redenen worden ook bezwaren op grond van racisme aangevoerd: maar liefst 42 procent van de ter dood veroordeelden was zwart, terwijl zij maar 12 procent van de bevolking vertegenwoordigen. Bovendien is van tientallen misdadigers achteraf gebleken dat zij onschuldig waren. Hoewel verschillende executiemethoden legaal zijn wordt sinds 2001 het meest gebruik gemaakt van de fatale injectie.

Dit artikel verscheen eerder op IsGeschiedenis, maar is bijgewerkt om het beter te laten aansluiten op de actualiteit.

Afbeelding:

See page for author [Public domain], via Wikimedia Commons

Bronnen: