De soevereiniteitsoverdracht van Indonesië
Amsterdam 1949 – Nadat de soevereiniteitsoverdracht van Indonesië was ondertekend sprak Koningin Juliana de volgende woorden: ‘Niet langer staan wij (Nederland en Indonesië) gedeeltelijk tegenover elkander, wij zijn nu naast elkaar gaan staan. Hoezeer ook geschonden en gescheurd en vol van de littekens van wrok en spijt, onmeetbaar groot is de voldoening van een volk dat zijn vrijheid verwerkelijkt ziet.’
Nadat Indonesische nationalisten zich op 17 augustus 1945 onafhankelijk verklaarden, deed Nederland er alles aan om de macht over Indonesië te behouden door militaire ondernemingen, de 'Politionele Acties' (1947-1949). Maar onder internationale druk moest Nederland zich uiteindelijk terugtrekken uit Indonesië. Ten eerste door de internationale druk van de Verenigde Staten, die de financiële bijdrage aan Nederland, de Marshallhulp, dreigde te stoppen. Ten tweede oefende ook Engeland druk op Nederland uit.
De Engelse regering had beloofd de Nederlandse troepen naar Indonesië over te brengen bij aanvang van de Politionele Acties, maar verzaakte deze belofte. Hierdoor liep Nederland meteen tegen een achterstand aan in de strijd voor het behoud van de kolonie. Zoals een ex-hospik verklaarde: ''velen van ons stierven zelfs voordat wij Indonesië bereikten, en op het weinige brood dat wij nog hadden was de schimmel laag nog dikker dan het brood zelf''. Deze actie van Engeland was bedoeld om Indonesië de tijd te geven om een leger op te bouwen, zodat zij zich beter tegen de Nederlanders konden beschermen.
De Nederlandse machtspositie was na de Tweede Wereldoorlog zwak en het was onmogelijk voor Nederland om een vuist te maken tegen de VS en Engeland. Zo werd Nederland ertoe gedwongen de soevereiniteitsoverdracht te tekenen. Juliana repte in haar toespraak met geen woord over de politieke druk of de politionele acties. Daarnaast wekte zij de indruk dat de Nederlandse regering Indonesië uit vrije wil de onafhankelijkheid schonk. Het leek zo een keuze waarbij geen economische of militaire, maar humanitaire redenen ten grondslag lagen.
Leestip:
Het masker van Rob Nieuwenhuys – Reconstructie van een vergeten reis naar Indonesië
Auteur: Tom Phijffer
Uitgeverij: Verloren
ISBN: 9789087048457
Winkelprijs: €27,–
