Duitsland valt Denemarken en Noorwegen binnen

Op 9 april 1940 viel het Duitse leger, onder leiding van Adolf Hitler, Denemarken en Noorwegen binnen. Operatie Weserübung moest de aanvoer van ijzererts voor Duitsland veiligstellen. Met de Duitse aanval op Noorwegen en Denemarken begon de Tweede Wereldoorlog in West-Europa écht. 

Altmark-incident

In de winter vroor een groot deel van de Oostzee dicht waardoor Duitsland via de Noorse kustwateren ijzererts moest vervoeren. Om deze aanvoerroute in handen te houden, werd besloten om Denemarken en Noorwegen te veroveren. De Britten wilden dit tegenhouden. Op 16 februari vond het Altmark-incident plaats. Een Duitse tanker werd in Noorse territoriale wateren door de Britten aangevallen. De Britten waren ook begonnen met het leggen van zeemijnen in de Noorse wateren om te voorkomen dat Duitsland Noorwegen zou veroveren.

Operatie Weserübung

Hitler stelde daarom een invasieplan samen om Denemarken en Noorwegen aan te vallen. De operatie was onderverdeeld in verschillende acties. Eerst werd een aanval gedaan door de Wehrmacht op de marine van Denemarken. Daarna werden aanvallen gedaan op verscheidene Noorse havens en werden luchtlandingen gedaan bij Oslo. De reden dat Denemarken eerst bezet moest worden, was dat de Duitse luchtmacht vanaf de Deense vliegvelden makkelijker Noorwegen kon bereiken. Ook kon eventuele luchtsteun makkelijker worden gegeven. Bovendien zou een verovering van Denemarken ook Zweden en Finland dwingen om zich te schikken naar de Duitse eisen. Als Hitler namelijk ook Denemarken en Noorwegen in handen had, werden Zweden en Finland omringd door het Derde Rijk en moesten ze - voor hun eigen veiligheid - wel meewerken.

De Slag om Denemarken

Op 9 april 1940 begon de Duitse invasie van Denemarken, met meerdere militaire operaties die tegelijkertijd werden uitgevoerd. Luchtaanvallen werden gedaan op de vliegvelden bij Aalborg, een verrassingsaanval op Kopenhagen kwam van infanterie en marine-eenheden, en Jutland werd aangevallen over land. Hoewel het Deense leger voor de Duitse aanval was gewaarschuwd, was het niet goed voorbereid, zo had het Deense leger nauwelijks verdedigingslinies opgeworpen, in een poging zo neutraal mogelijk te lijken. Op Jutland vonden enkele schermutselingen plaats tussen grenstroepen en de Duitse aanvallers, waarbij de vrij lichtbewapende Denen toch nog enkele Duitse pantservoertuigen en tanks wisten uit te schakelen. Desondanks waren de Denen niet opgewassen tegen de oprukkende Duitsers. De Duitse marine voer zo goed als ongehinderd de haven van Kopenhagen binnen, waarna landingstroepen al snel de belangrijkste kazernes bezetten en oprukten naar het koninklijk paleis. Het land gaf zich binnen zes uur over. Dit is binnen de militaire geschiedenis een van de snelste capitulaties ooit.

Aanval op Noorwegen

Gelijktijdig met de aanval op Denemarken werd ook Noorwegen aangevallen. De Noren waren net als de Denen niet goed voorbereid op de oorlog. De Noorse marine, lucht- en landmacht waren niet zo sterk als hun Duitse tegenhangers. Op een aantal plekken, zoals in het Oslofjord, wisten de Noren de Duitsers gevoelige verliezen toe te brengen, maar daarmee konden ze de Duitse opmars slechts vertragen. Door het grote landoppervlakte en door steun van de Britten duurde het toch een paar maanden voordat Noorwegen was ingenomen. Op 9 juni 1940 konden de Noren niets anders meer doen dan capituleren. Daarmee heeft Noorwegen van de door de Duitsers bezette gebieden wel het langst stand weten te houden, namelijk twee maanden.

De uitkomst van Operatie Weserübung stond allesbehalve vast. Met de grote aanval, waarbij de Duitsers hun volledige marine inzetten, namen ze een enorm risico. In Geschiedenis Magazine 3 van 2024 vertelt Ivo van de Wijdeven waarom Hitler dat risico nam. 

Bestel

Operatie Weserübung was een succes en het ijzererts was veiliggesteld. Wel had Duitsland grote verliezen geleden binnen de marine. De Duitse vloot was na de invasie van Denemarken en Noorwegen nog amper operationeel. Op het land ging de oorlog echter nog onverminderd voort; weldra zou Duitsland ook Nederland en andere landen in Europa innemen.