Eerste auto in Nederland

Nadat Adolphe Zimmermans een artikel las over ‘een mobiel zonder paard’ vroeg hij het stadsbestuur van Den Haag naar een vergunning om te kunnen rijden met een dergelijk automobiel. De Haagse hoofdcommissaris van politie antwoordde Zimmermans dat zo’n vergunning volgens hem niet noodzakelijk was. Daarop bestelde Zimmermans een auto bij fabrikant Benz, die het voertuig op 18 mei 1896 af liet leveren in Arnhem.

Eerste Nederlandse autobezitters

Adolphe Zimmermans liet de auto uit Arnhem ophalen door een chauffeur, die de wagen voor hem naar Utrecht reed. Daar nam Zimmermans het stuur over en reed hij de auto zelf naar zijn huis in Den Haag. Op de foto zien we twee mannen en twee vrouwen in de Benz Victoria van Zimmermans. Of hij zelf een van de mannen op de foto is, is onduidelijk. Aangezien Zimmermans fotograaf was, zou hij de foto zelf gemaakt kunnen hebben. Het ontwerp en de zitpositie van het voertuig doen meer denken aan een koets zonder paarden dan aan een hedendaagse auto.

In 1996 werd het 100-jarig jubileum van de auto in Nederland gevierd, onder andere met het onthullen van een gedenkplaat ter ere van de aflevering van Zimmermans’ Benz op de Rijnkade in Arnhem. In oktober 1996 stelde historicus Marius van Melle in Ons Amsterdam echter dat deze jubileumviering een jaar te laat had plaatsgevonden. Een bericht in Het Nieuws van den Dag van 16 oktober 1896 meldde het volgende: “Naar aanleiding van ons bericht van 14 dezer, dat een inwoner der gemeente Wieringerwaard een automobile in gebruik heeft genomen, schrijft men ons uit Tilburg, dat de Heer Jos. Bogaers-Swagemakers, aldaar, reeds sedert het vorige jaar in het bezit is van een automobile.“

Dit krantenbericht was geschreven naar aanleiding van de autorit van notaris J. Backx uit Wieringerwaard, die enkele maanden na Zimmermans ook een Benz Victoria aanschafte. Hieruit valt tevens af te leiden dat zowel Backx als Zimmermans niet de eerste Nederlandse autobezitters waren. De in het artikel genoemde Jos Bogaers was een gemeenteraadslid en wollenstoffenfabrikant uit Tilburg. Hij was getrouwd met Maria Swagemakers en vermoedelijk was zij de ‘men’ die de krant tipte over het automobielbezit van haar echtgenoot. Recent werden enkele nog oudere krantenartikelen uit 1895 aangetroffen die het vroege autobezit van Bogaers ondersteunen, en daarmee dus ook de claim van Zimmermans als eerste Nederlandse autobezitter onderuit halen.

De eerste autorit in Nederland

Voor het eerste autoritje dat op Nederlands grondgebied plaatsvond, moeten we zelfs nog verder terug in de tijd. Op 8 april 1893 maakte het Venloosch Weekblad gewag van een bijzonder tafereel dat zich in de straten van Venlo had afgespeeld. "Een rijtuig op drie raderen en zonder paarden" reed door de straten van de stad. De krant wist te vermelden dat het voertuig uit Suchtelen (het huidige Süchteln, een stadsdeel van het Duitse Viersen) afkomstig was en de afstand naar Venlo in 32 minuten had afgelegd. De inzittenden werden door de krant omschreven als "een heer uit Suchtelen met twee jongens". Waarschijnlijk ging het om de heer Freudenberg, die in het Duitse plaatsje een reputatie als opvallende persoonlijkheid was. Zijn voertuig was hoogswaarschijnlijk een Benz Patent-Motorwagen Nr. 3, het eerste commerciele model dat door de Duitse autobouwer Benz werd vervaardigd. Het spreekt Freudenberg veel bekijks trok terwijl hij met een gangetje van zestien kilometer per uur door de Venlose straten reed. Ter gelegenheid van het 130-jarig jubileum van deze rit, is op 27 augustus 2023 een toertocht georganiseeerd die de route van Freudenberg opnieuw aflegt.