Eerste Chinees-Japanse Oorlog

Japan gaat meer spenderen aan defensie. Dit jaar zullen de defensie-uitgaven stijgen naar een recordhoogte van 35 miljard euro. Hiermee hoopt Japan tegenwicht te kunnen bieden aan grote buurman China. Japan wordt al jaren onder druk gezet in het dispuut over de Senkaku-eilanden, een eilandengroep nabij Taiwan. De territoriale spanningen op zee tussen China en Japan kennen een lange historie. Een belangrijke gebeurtenis hierin is de Eerste Chinees-Japanse Oorlog.

Conflict over Korea - Tribuutstaten

De Eerste Chinees-Japanse Oorlog begon in 1894 na een conflict over Korea. Voor die tijd was Korea altijd een tribuutstaat van China geweest en was het erg conservatief ingesteld. Desondanks had het  in deze jaren een band opgebouwd met Japan, dat zelf ook lange tijd een tribuutstaat was. Japan probeerde ten koste van China een politieke macht in Korea te vestigen, maar hier was de Koreaanse regering niet van gediend. Zij voelden meer voor de Chinese politiek en hadden vooral moeite met de progressieve houding van Japan. Liberale stromingen in de tribuutstaat wilden echter juist meer samenwerking met Japan.

Conflict over Korea – Verdragen

Muitende Koreaanse soldaten, opgestookt door China, staken in 1882 een Japans regeringsgebouw in brand. Japan en China stuurden beiden troepen en sloten na een aantal kleine gevechten het verdrag van Chemulpo, waarmee beiden hun troepen weer terugtrokken. Wel werden er twee politieke partijen opgericht, de pro-Japanse Dokuritsu-to en de pro-Chinese Daijito, die een felle politieke concurrentiestrijd voerden in Korea. In 1884 pleegde de pro-Japanse partij een mislukte staatsgreep, waarna in 1885 het verdrag van Tientsin werd getekend. Hierin werd afgesproken dat de twee landen alleen troepen naar Korea mochten sturen wanneer zij elkaar daarover eerst op de hoogte hadden gesteld. Korea was vanaf nu officieel geen tribuutstaat meer.

Conflict over Korea – Verdrag van Tientsin en Thongak rebellie

De relatie tussen Japan en Korea verslechterde in deze jaren, omdat Korea steeds meer terugviel op het oude conservatisme. In 1894 werd de pro-Japanse Koreaanse leider Kim Ok-kyun vermoord in Shanghai, waardoor spanningen ontstonden tussen Japan en China. In datzelfde jaar brak in Korea de Thongak rebellie uit, waarin de Thongak partij streed voor een onafhankelijk Korea. Het Tientsin-verdrag bleek van weinig waarde, want China stuurde troepen zonder Japan tijdig te waarschuwen, waarna Japan hetzelfde deed. De rebellie werd al snel neergeslagen, maar de troepen van beide kampen bleven in Korea. Op 1 augustus 1894 verklaarde Japan de oorlog aan China.

De Eerste Chinees-Japanse Oorlog

Al voordat de oorlog officieel werd uitgesproken vonden er gevechten plaats tussen de twee landen. Op 25 juli 1894 werd op zee de Slag van Asan uitgevochten en vier dagen later werd op Koreaans grondgebied gevochten, wat voor Japan de eerste overzeese slag sinds 300 jaar betekende. Japan won deze slag, maar het grootste gedeelte van het Chinese leger ontsnapte en voegde zich bij de rest van het leger in Pyongyang. In Pyongyang ontmoetten de partijen elkaar op 16 september 1894 voor het eerst na het verklaren van de oorlog. Japan won de slag en boekte een dag later bij de Yanu-rivier opnieuw een overwinning op het Chinese leger, waarbij vijf van de tien schepen van China werden vernietigd. Bijna alle (grote) slagen werden vervolgens gewonnen door Japan. Hun leger was kleiner maar ook minder verdeeld dan dat van de Chinezen en het profiteerde van de moderniteiten die Japan, in tegenstelling tot China, bezat. China moest klap na klap incasseren en leed een aantal verpletterende nederlagen.

Vredesverdrag van Shimonoseki

Op 17 april 1895 moest China het hoofd buigen en werd het vredesverdrag van Shimonoseki ondertekend. In dit verdrag werd de onafhankelijkheid van Korea erkend en stond China Taiwan af aan Japan. Ook betaalde China een grote geldsom en gaf het Japan handelsprivileges op Chinees grondgebied. Hiermee kwam Japan in het bezit van een enorme markt en kon het de enorme geldsom investeren in modernisering van de industrie. Dit beangstigde Rusland, die het verdrag ietwat aanpaste, zodat het Liaodong-eiland weer in handen van China kwam.

Gevolgen

De gevolgen van de Eerste Chinees-Japanse Oorlog waren enorm. Japan vestigde zijn naam definitief in de wereldpolitiek en werd een macht om rekening mee te houden. Het had tevens duidelijk gemaakt dat China zwak was, wat het sein betekende voor een ongekende competitie tussen westerse imperialistische mogendheden om hun invloedssfeer in China uit te breiden. In China zelf zorgde de nederlaag voor verontwaardiging. Zij zagen in dat China was achtergebleven op de andere mogendheden en veel Chinese studenten gingen naar Japan. Er ontstonden Chinese hervormingsbewegingen die het begin vormden van de revolutie die in 1912 de Qing-dynastie ten val bracht. Tegenwoordig is China weer een wereldmacht en moet Japan dus weer opboksen tegen de grote buurman. Vandaar dat het dit jaar zijn defensie-uitgave verhoogde naar 35 miljard euro om zo te kunnen concurreren met China op het internationale podium. Japan hoopt zo een overrompeling te voorkomen en niet hetzelfde lot te hoeven ondergaan als China tijdens de Eerste Chinees-Japanse Oorlog.