Europa’s laatste slagveld: de Opstand van de Georgiërs op Texel

20 mei 1945 – De Canadezen arriveren op Texel en maken een einde aan de Opstand van de Georgiërs op het Waddeneiland. De opstand onder van Georgische soldaten op Texel vond plaats in de laatste dagen van de Tweede Wereldoorlog en wordt ook wel de Russenoorlog genoemd.

Georgiërs op Texel

Het Duitse leger plaatste in februari 1945 800 Georgische soldaten en 400 Duitse militairen op het eiland. De Georgiërs waren afkomstig uit het Duitse Ostlegion-programma, een afdeling van het leger die voornamelijk werd gevormd door krijgsgevangenen uit de Sovjet-Unie. Zij hadden een erbarmelijk bestaan en velen van hen kozen er daarom ‘vrijwillig’ voor om in het Duitse leger te dienen.

Naderend Duits verlies

Na verloop van tijd werd het bataljon dat op Texel gevestigd was, voorbereid op een vertrek naar het oosten van Nederland, waar zij een bijdrage moesten leveren aan het bevechten van de oprukkende geallieerden. De Georgische soldaten waren zich echter bewust van het naderende verlies van Duitsland en zagen nog maar één kans om zich openlijk tegen de Duitsers te verzetten, om zo duidelijk te maken dat zij zich niet aan Duitse zijde bevonden.

Opstand van de Georgiers

De opstand begon op 6 april 1945 met de moord op 450 Duitse soldaten. De opstand leek positief voor de Georgiërs te kunnen eindigen, maar het Duitse leger reageerde snel. De slag om Texel zou weken duren en werd uiteindelijk gewonnen door de Duitsers, die vervolgens het gehele eiland doorzochten op zoek naar ‘overgebleven’ Georgiërs. Enkele honderden van hen vonden bescherming bij de Texelse bevolking en overleefden zo de razzia’s.

Eind van de oorlog

Door de opstand van de Georgiërs duurde de Tweede Wereldoorlog op Texel, in tegenstelling tot in de rest van Nederland, tot 20 mei. Op die datum vielen de Canadezen het eiland binnen en wisten het Duitse leger te verdrijven. De opstand wordt ook wel ‘de laatste veldslag van Europa genoemd’ en kostte het leven aan honderden Duitsers, Georgiërs en eilandbewoners. Nog ieder jaar bezoeken vele nabestaanden van de slachtoffers het Waddeneiland.