Geschiedenis van de mormoonse kerk

“Voor het eerst vrouwen in top mormoonse kerk”, zo koppen verschillende nieuwswebsites. Een opzienbarende ontwikkeling voor het mormonisme, dat tot nu toe vrouwen niet toestond in de hoogste kringen. De Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen heeft drie vrouwen aangesteld in verschillende bestuursfuncties. Wat is de geschiedenis van deze intrigerende religie?

Het begon allemaal op 21 september 1823, toen volgens de overlevering de engel Moroni verscheen aan Joseph Smith. Hij had voor deze gebeurtenissen al visioenen gehad waarin hij werd opgeroepen om het ‘ware christendom’ te verspreiden. Naar verluidt ontving Smith op die 21e september gouden platen van de engel met daarop het Boek van Mormon. Dit was geschreven in een onbekende taal, maar Joseph Smit vertaalde het naar het Engels met behulp van zekere ‘kijkstenen’. De engel Moroni nam de originele stukken mee terug naar de hemel en Smith begon zijn levensroeping.

Het Boek van Mormon

Joseph Smith Jr. werd geboren op 23 september 1805. Na de gebeurtenissen op 21 september 1823 werkte hij aan het Boek van Mormon met hulp van zijn vrouw Emma. In 1830 werd het schrift gepubliceerd. Bronnen geven aan dat Joseph Smith het volgende over het boek opmerkte:

“Het is het meest correcte boek op aarde en is de hoeksteen van onze religie, en dat de mens dichter bij God komt door te leven naar de leringen daarin dan in enig ander boek”.

De eerste versie die Smith dicteerde werd uiteindelijk omgezet in het gedrukte exemplaar van het boek. Het werd verschillende keren herzien, waarbij verschillende correcties werden uitgevoerd.

Van Jezus Christus én van de Heiligen der Laatste Dagen

Naast de uitgave van het boek werd er een kerkgemeenschap opgericht door Smith. Op 6 april 1830 werd de “De Kerk van Jezus Christus” gesticht. In de loop der jaren veranderde de naam met enige regelmaat. In mei 1834 werd het gewijzigd naar “De Kerk van de Heiligen der Laatste Dagen” en twee jaar later veranderde dit weer in “De Kerk van Christus van de Heiligen der Laatste Dagen”. De uiteindelijke naam werd vastgelegd op 26 april 1838, namelijk “De Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen”.

Het einde van de charismatische leider

Smith ontwikkelde zich tot charismatische leider van de gemeenschap. Echter, een aantal buitensporige machtsuitingen werden niet goed ontvangen. Zowel zijn eigen kerk als de buitenwereld kwam in opstand tegen Smith. De beschuldigingen die geuit werden, hadden vooral te maken met diefstal, oplichting, fraude, manipulatie en zijn overtuiging wat betreft polygamie. Naast zijn eerste vrouw Emma, had Smith nog zo’n dertig andere vrouwen. Enkelen waren nog minderjarig. Hij werd in juni 1844 opgepakt na weer een daad van machtsmisbruik. Op 27 juni werd hij tijdens een achtervolging door een razende menigte gelyncht. Hij kreeg meerdere kogels in de rug. Zijn opvolger was Brigham Young, die de leider ontmoet had in 1832 en direct een grote bewonderaar was van Smith.

Kritiek én groeiend aantal leden

Na de dood van Joseph Smith werd de kerk voortgezet, waarbij het centrum van de godsdienst zich in Salt Lake City manifesteerde. Hier staat op Temple Square het hoofdkwartier en belangrijkste monument van de mormonen, Salt Lake Temple. In de loop der jaren is er regelmatig kritiek geuit op de mormoonse gemeenschap. Met name polygamie is een gevoelig onderwerp. Toch is de Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen volgens de cijfers populairder dan ooit. De kerk heeft op dit moment wereldwijd zo’n 15 miljoen leden.

Acht fundamentele waarden

De mormoonse gemeenschap adverteert zelf met acht fundamentele waarden, waarin zij hun geloof uitten. Deze waarden zijn het verstevigen van de gezinsbanden, dienstbaarheid, zendingswerk, leren, keuzevrijheid, humanitaire hulp, goed burgerschap en familiegeschiedenis. Vooral het laatste is een punt van trots voor de organisatie. Zij hebben het grootste genealogische archief ter wereld en voorzien veel mensen van informatie tijdens stamboomonderzoeken. Familiegeschiedenis is voor de mormonen een belangrijk onderdeel van het leven. Immers, zo stellen de mormonen, familie maakt je tot wie je bent.

De mormoonse vrouw

De Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen heeft van origine een traditionele rolverdeling tussen man en vrouw. Ondanks het idee dat mormoonse vrouwen helemaal niets mogen in de kerk (dat al sinds de 19e eeuw bestaat), hebben vrouwen behoorlijk aanzienlijke rollen binnen de kerk. Op bepaalde vlakken, zoals gezag over kinderen en andere vrouwen, hebben ze ook leidinggevende posities. Ze worden echter wel altijd begeleid door één van de priesters. Vrouwen geven les en organiseren bijeenkomsten.

Wat tot voor kort niet was toegestaan voor vrouwen, was het bekleden van een priesterlijk ambt. Verschillende ‘organisaties’ werden opgezet om voor meer gelijkheid te zorgen tussen man en vrouw, zoals Ordain Women. En ze boekten succes, een drietal vrouwen is toegelaten in de – tot voor kort mannelijke – top.