Geschiedenis van het geven van kerstcadeaus

Het geven van cadeaus is tegenwoordig één van de belangrijkste aspecten van het moderne kerstfeest. Hoewel Nederlanders nog steeds vooral cadeaus uitdelen bij het Sinterklaas neemt het aantal mensen dat, onder Amerikaanse invloed, ook tijdens Kerst cadeaus uitdeelt en krijgt de laatste decennia gestaag toe. Maar waar komt deze gewoonte om cadeautjes uit te delen met kerst eigenlijk vandaan?

Het gebruik van het geven van cadeaus met kerst kent geen eenduidige oorsprong. Net als veel andere christelijke feesten is kerst beïnvloed door veel oudere, heidense gewoonten. Zo was het geven van cadeautjes al een gewoonte bij de Romeinse saturnaliën, een feestdag die werd gevierd op 21 december. Op dit feest dat gewijd was aan Saturnus, was het de gewoonte om geschenken cadeau te doen aan de gastheer als men uitgenodigd was voor een diner. Dit is dus één van de mogelijke invloeden van de gewoonte om cadeautjes uit te delen met kerst.

Drie Koningen

Een andere mogelijke invloed van het geven van cadeaus stamt wel uit de christelijke traditie. Volgens de Bijbel werd Jezus vlak na zijn geboorte bezocht door de ‘wijzen uit het oosten’ of de ‘Drie Koningen’, die een ster volgden naar Bethlehem. Deze koningen vielen zodra zij Jezus zagen op hun knieën en bodem hem de geschenken goud, wierook en mirre aan. Het geven van deze geschenken zou zich dus later ontwikkeld hebben in het geven van cadeautjes met kerst.

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!

Sinterklaas

De meest directe invloed op het moderne kerstfeest en het geven van cadeaus is echter waarschijnlijk de Nederlandse Sinterklaas. Sinterklaas, of officieel Sint Nicolaas, was al vanaf de middeleeuwen een bekende verschijning in Nederland en andere delen van Europa en vanaf die tijd werden er ook regelmatig cadeautjes uitgedeeld ter ere van de bisschop. De Amerikanen waren na de Amerikaanse Revolutie (1775-1783) op zoek naar niet-Engelse invloeden op hun cultuur en kwamen daarbij uit op de Nederlandse Sinterklaas en zijn cadeautjes.

De aanwezigheid van de Goedheiligman in de Verenigde Staten stamde nog uit de tijd dat New York de Nederlandse kolonie Nieuw Amsterdam (1609-1674) was en vanaf het begin van de 19e eeuw liet een op de Sint lijkend figuur zich zien op Amerikaanse kerstfeesten. Sinterklaas, of Sint Nicolaas, werd daarop al snel verbasterd tot het Amerikaanse Santa Claus, waar uiteindelijk de welbekende, in het rood geklede, bebaarde en dikbuikige Kerstman uit ontstond. De Sinterklaastraditie om cadeautjes uit te delen werd hierop ook overgenomen door de Kerstman, die er de gewoonte van maakte om zijn giften onder de Kerstboom te leggen of in een sok aan de haard te stoppen.

Nederland

In Nederland sloeg de ontwikkeling van de Kerstman in de 19e en 20e eeuw in eerste instantie niet erg aan. De laatste decennia is het in Nederland, onder invloed van de Amerikaanse cultuur, echter steeds gebruikelijker om ook met kerst cadeautjes uit te delen en is de Kerstman in de tweede helft van december ook niet meer weg te denken uit de Nederlandse etalages.

Meer lezen over kerst? In ons kerstdossier lees je alles over de geschiedenis van kerstmis.