Grand Tour: vakantie voor de 18e eeuwse bovenklasse

In de 18e eeuw bestond er nog geen auto- of treinvervoer. Vakantiereisjes waren voorbehouden aan de bovenklasse. Jongens van de Britse adel namen vaak deel aan een rondreis door Europa, de Grand Tour, waarbij het opdoen van kennis over de Europese cultuur voorop stond.

In de 18e eeuw was Groot-Brittannië vanwege haar winstgevende koloniën één van de rijkste landden op de wereld. Het land had dan ook een grote bovenklasse met veel tijd en geld. Daarom ontstond er een gebruik genaamd de Grand Tour, waarbij welgestelde Britse jongeren in de periode tussen hun opleiding en carrière op reis gingen door Europa. Het doel van deze rondreis was om bij te leren over klassieke culturen, architectuur en talen. Ook was zo'n reis een belangrijk middel om de geografische kennis bij te spijkeren.

De achttiende-eeuwse aristocraten traden met hun Grand Tour in de voetsporen van gegoede Romeinen, die anderhalf milennium eerder ook al een dergelijke 'Grand Tour' door het Romeinse Rijk maakten. 

Een Brits fenomeen

Tijdens de achttiende eeuw waren het vooral de rijke Britse jongeren die zich een dergelijke Grand Tour konden veroorloven. Voor de eilandbewoners was het een logische stap; het verlaten van de Britse eilanden was een grote stap en er was geen sprake van een korte Europese reis. Wanneer men naar het vasteland reisde moest men dan ook zo veel mogelijk bezoeken.

Maar niet alleen voor Britten

Dit betekent niet dat de Grand Tour was voorbehouden aan de Britten. Ook in andere Europese landen gingen jonge mannen uit de gegoede klasse op reis om kennis te maken met de rest van het continent, onder wie Goethe. In sommige gevallen was een buitenlandse reis haast verplicht; studenten in de architectuur of kunst moesten zich in het buitenland laten inspireren door klassieke kust.

De bestemmingen van de Europese Grand Tour

De route begon met een oversteek van Dover naar Calais. Vanuit die Franse havenplaats voerde de reis naar Parijs, dat gold als het culturele hart van Europa. Omdat de welgestelde jonge Britten vaak uitstekend Frans spraken, vermaakten ze zich goed in Parijs en ze verbleven er vaak maanden. Daarna ging de reis verder naar Italië, waarbij ze belangrijke culturele centra als Venetië, Florence en Rome bezochten. Andere populaire bestemmingen tijdens de Grand Tour waren Spanje, de Balkan, Oost-Europa en Duitsland. Het nadeel van deze vakantiebestemmingen was echter dat de wegen slechter waren dan in Frankrijk en Italië.

Onderweg was oplettendheid geboden

De 'Tour-isten' verbleven onderweg veelal in huizen van Britse ambassadeurs. Herbergen waren over het algemeen onhygiënisch en de ambassadeurs konden de reizigers bovendien gezelschap op niveau bieden. De reizigers droegen geen contant geld met zich mee, enkel kredietbrieven van hun bank. Dit was om te voorkomen dat ze onderweg door struikrovers overvallen konden worden.

Grand Tour vormt de mens

Het was de bedoeling dat de jonge Britten onderweg bijleerden over cultuur, maar velen zagen de reis slechts als vertier en hielden zich vooral bezig met gokken, drinken en vrouwen. Veel Britse politici waren dan ook tegen de Grand Tour. Het zou slecht zijn voor de jongeren en bovendien spekten de jongeren met hun trip de economieën van rivaliserende landen als Frankrijk en het Heilige Roomse Rijk.

Einde van de Grand Tour

Bij terugkomst begonnen de jonge Britten aan hun leven als aristocraat. Sommige historici beweerden dat de Grand Tour verantwoordelijk was voor veranderingen in de Britse architectuur en cultuur. Toen de Franse revolutie echter begon in 1789 kwam er een einde aan de Grand Tour. De revolutie en de daaropvolgende Napoleontische oorlogen, maakten zulke reizen vrijwel onmogelijk. In de negentiende eeuw kwam het toerisme weer op gang, maar nu niet meer alleen als privilege van de aristocratische klasse. De komst van de stoomboot en -locomotief maakte rondreizen door Europa veel toegankelijker, waardoor ook . Tegenwoordig zijn vakantiereizen niet meer voorbehouden aan de bovenklasse. De Europese steden zijn voor iedereen bereikbaar. Mensen doen in de zomermaanden dezelfde de steden als de jongeren uit de 18e eeuw.