Herkomst van ‘bier na wijn geeft venijn, wijn na bier geeft plezier’

Iedereen kent de ‘volkswijsheid’ dat de kater de volgende dag minder hevig zou zijn wanneer je eerst bier drinkt en dan wijn in plaats van andersom. Over de waarheid van deze uitdrukking valt te twisten, het lijkt er meer op dat deze oude uitspraak te maken heeft met de middeleeuwen en dus een historische achtergrond heeft.

Het drinken van alcohol is van alle tijden. Bier werd al in de middeleeuwen veel gedronken en het drinken van wijn gaat al terug tot de oudheid. De uitdrukking ‘bier na wijn geeft venijn, wijn na bier geeft plezier’ heeft waarschijnlijk te maken met de opbouw van de samenleving in de middeleeuwen en de verschillende alcoholische dranken die daar bij hoorden. Bier was in die tijd een goedkope drank die vooral door mensen uit lagere klassen gedronken werd. In de middeleeuwen was het drinken van bier in veel gevallen zelfs gezonder dan het drinken van water, met als gevolg het heel gebruikelijk was om veel bier te drinken.

Wijn

Wijn was al in de middeleeuwen veel duurder dan bier en werd dus meer gedronken door mensen uit de hogere klassen van de samenleving. Hier heeft de herkomst van de volkswijsheid ‘bier na wijn geeft venijn, wijn na bier geeft plezier’ waarschijnlijk mee te maken. Dit betekent dat deze uitdrukking waarschijnlijk meer figuurlijk dan letterlijk genomen dient te worden en dan zou betekenen dat het beter was om vanuit een situatie van armoede rijk te worden dan vanuit een rijke situatie arm te worden. Anders gezegd was het dus beter om eerst een gedeelte van je leven bier te drinken en later wijn, omdat het zou betekenen dat je later meer geld te besteden had.

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!

Andere talen

Dat de uitdrukking meer een historische achtergrond heeft dan dat deze echt letterlijk genomen dient te worden, blijkt wel uit soortgelijke uitdrukkingen in andere talen. De Duitsers zijn het qua volgorde van alcoholische dranken nog wel met ons eens en kennen een uitdrukking die op hetzelfde neerkomt als ‘bier na wijn geeft venijn, wijn na bier geeft plezier’. In het Engels bestaat echter een uitdrukking die precies het tegenovergestelde betekent als onze uitdrukking. In het Engels gaat men er dus vanuit dat de kater minder hevig is wanneer je juist eerst wijn drinkt en vervolgens bier. Dit is misschien nog wel het beste bewijs voor de stelling dat onze bekende wijsheid meer op een historische context berust dan op de waarheid. De Engelse tegenovergestelde volkswijsheid komt vermoedelijk voort uit het idee dat je van het drinken van wijn een drogere mond krijgt dan van bier en dus dorst krijgt van wijn. Vanuit dit idee zou het beter zijn om na wijn bier te drinken, in plaats van andersom.