Hitler’s kindsoldaten: Hitlerjugend

“Jullie mijn jeugd, zijn de meest waardevolle garantie voor de toekomst van onze natie, en jullie zijn voorbestemd om de leiders te worden van een glorieuze nationaalsocialistische maatschappij.” Aldus Adolf Hitler tijdens een toespraak op 10 september 1938 over zijn Hitlerjugend. Hier werden jongens van kinds af aan geïndoctrineerd met de nationaalsocialistische idealen en getraind tot soldaat. De jongens van de Hitlerjugend blijken aan het eind van de oorlog de trouwste kameraden en ‘the last man standing’ te zijn.

Politieke partijen en hun jeugdbewegingen

Toen de 17-jarige Gustav Adolf Lenk geïnspireerd werd door een toespraak van Hitler in 1921, wilde hij lid worden van de NSDAP. Omdat hij nog geen 18 was, werd hij niet toegelaten. Gustav wilde dan lid worden van de jeugdvereniging. Veel partijen in Duitsland hadden in die tijd een jeugdbeweging: om de partij ideeën te promoten en een basis te vormen voor de toekomst. Zij straalden gezag uit door hun militaire uniformen en hun hiërarchie. De NSDAP had nog geen jeugdbeweging. Gustav besloot deze op te zetten. Tijdens een evenement in 1922 werd de oprichting van de jeugdbeweging aangekondigd, er waren slechts 17 tieners aanwezig.

Nationaalsocialistische jeugd mobiliseren

“Wij vragen de nationaalsocialistische jeugd en alle andere jonge Duitsers tussen 14 en 18 jaar en ongeacht klasse of beroep, wier hart lijdt onder het leed en de ontberingen die het vaderland in hun greep hebben, en die later in de gelederen opgenomen willen worden van de strijders tegen de Joodse vijand, de enige oorzaak van onze huidige schaamte en lijdensweg, zich aan te sluiten bij de Jeugdliga van de NSDAP.” Met deze tekst werd de jeugd in 1922 via de partijkrant opgeroepen zich aan te sluiten bij de jeugdbeweging van de NSDAP. De beweging werd onderverdeeld in de ‘Jungsturm Adolf Hitler’, voor 14 tot 16-jarigen, en de ‘Jugendbund’, voor 16- tot 18-jarigen. Toen Hitler in 1923 door een mislukte staatsgreep achter de tralies belandde werd de NSDAP – en dus ook de jeugdbeweging – verboden. Gustav probeerde tot twee keer toe een soortgelijke jeugdbeweging op te zetten, wat hem ook achter de tralies bracht.

Doorstart

Nadat Hitler vrijgelaten werd maakte zijn partij een doorstart. De NSDAP, in 1925, en de jeugdbeweging, in 1926, werden heropgericht. Niet alleen de leider maar ook de naam van de jeugdbeweging veranderde: ‘Hitlerjugend, Bund deutscher Arbeitersjugend’, oftewel Hitlerjugend. Er werden militaire uniformen geïntroduceerd, geïnspireerd door de uniformen van de SA. Daarnaast werd de Hitlerjugend verdeeld in veertien afdelingen. Bijvoorbeeld afdelingen die zich bezighielden met sport, propaganda, cultuur of onderwijs. Ook gingen de jongens van de Hitlerjugend meemarcheren met de SA.

1929: oprichting Hitlerjugend

In 1929 werd de Hitlerjugend tot enige officiële jeugdbeweging van de NSDAP uitgeroepen. Opvallend was dat er op dat moment geen andere jeugdbewegingen van de NSDAP waren. Ook werd er in dit jaar een afdeling voor vrouwen opgericht. Meisjes van 10 tot 14 jaar in de ‘Jungmädelbund’ en van 14 tot 18 jaar in de ‘Bund Deutscher Mädel’. Hier werden meisjes voorbereid op hun taak in de maatschappij: raciaal zuivere en sterke kinderen baren die opgevoed worden naar de idealen van het nationaalsocialisme. Het ledenaantal van beide afdelingen groeide gestaag vanaf 1929.

Hoe jonger hoe beter

Dit groeiende ledenaantal is mede te danken aan het feit dat vanaf 1931 ook jongens vanaf 10 jaar zich aan konden sluiten bij de Hitlerjugend. Vanaf 6 jaar mochten jongens informeel al bijeenkomsten en activiteiten bijwonen, om hun enthousiasme te wekken. Tijdens de activiteiten werden nazileuzen en nationalistische volksliederen gezongen. De indoctrinatie kon niet vroeg genoeg beginnen. Dit gebeurde ook door verplichte lezingen en door het persoonlijke ‘Leistungsbuch’, waarin de sportieve prestaties en de politieke vooruitgang van de desbetreffende jongen werd bijgehouden.

Militaire training

Vanaf 1934 waren de activiteiten van de Hitlerjugend niet alleen meer gericht op politieke indoctrinatie, maar vooral op militaire training. De Hitlerjugend moest een rekruteringsbron worden voor verschillende legeronderdelen. Zo leerden zij al snel om te gaan met vuurwapens. Daarnaast werd van alles een wedstrijd gemaakt, om de winnaarsmentaliteit te bevorderen. Er werd daarnaast aangemoedigd tot agressieve sporten, om de vechtersmentaliteit te stimuleren. Dit om de meest trouwe soldaten te creëren die Hitler zich maar kon wensen. De eed van trouw van die jongens van de Hitlerjugend af moesten leggen was dan ook:

“In de aanwezigheid van deze Bloedvlag die onze Führer vertegenwoordigt, zweer ik al mijn energie en kracht toe te wijden aan de redder van ons land, Adolf Hitler. Ik ben bereid en klaar om mijn leven voor hem te geven, zo waarlijk helpe mij God almachtig.”

Verplicht lidmaatschap

Hitler kondigde in 1936 een wet af die de hele Duitse jeugd vanaf 10 jaar (behalve de Joden) verplichtte lid te worden van de Hitlerjugend of de Bund Deutscher Mädel. Alle andere jeugdbewegingen werden verboden en vanaf dat moment zou alle jeugd ‘lichamelijk, geestelijk en moreel worden opgevoed in de geest van het nationaalsocialisme, teneinde daarmee het vaderland en de Volksgemeinschaft te dienen’. De wet wierp zijn vruchten af. In 1937 had de Hitlerjugend 5,9 miljoen leden, wat in 1939 was gestegen tot 8,7 miljoen leden. Alleen ‘ongewenste kinderen’, zoals bijvoorbeeld Joodse kinderen of kinderen van zigeuners, waren geen lid.

Inzet Hitlerjugend als soldaten

De trouw aan Hitler van de jongens van de Hitlerjugend was groot. Bijvoorbeeld Walter Hess, lid van de Hitlerjugend, die zijn vader aangaf omdat hij Hitler een gekke idioot had genoemd. Daarnaast konden de jongens van de Hitlerjugend hun trouw bewijzen tijdens de oorlog. Hoewel in het begin dichtbij huis, werden zij naar mate de oorlog vorderde door het hele land ingezet. De jongste deden vaak de communicatie, terwijl de oudere jongens het luchtafweergeschut bemanden. Vanaf 1943 werden er steeds vaker jongens van de Hitlerjugend ingezet aan het front. De Hitlerjugend kreeg zelfs een eigen divisie, de 12. SS-Panzer-Division ‘Hitlerjugend’.

Slag om Berlijn

De trouw van de Hitlerjugend kwam helemaal naar voren tijdens de laatste dagen van de oorlog. Tijdens de slag om Berlijn van eind april tot begin mei 1945 vochten veel jonge jongens van de Hitlerjugend mee in de verdediging. De soldaten van de Sovjet-Unie waren verrast door de strijdlustigheid van de jonge soldaten die ingezet werden in een oorlog die in feite al verloren was. De leeftijd van de jongens was zeer jong. Dit blijkt uit de film die gemaakt werd op de 56e verjaardag van Hitler, 20 april 1945, waar hij uit zijn bunker kwam om een groep jongens, waarvan één slechts 12 jaar, te bedanken voor hun bijdrage en hen onderscheidde met een IJzeren Kruis.