Hoe verlegde Dolle Mina de grens in de maatschappij?

Hoewel er eind jaren 60 van de 20ste eeuw gelijkheid bestond tussen mannen en vrouwen, was daar in de praktijk niet veel van te zien. De feministische actiegroep Dolle Mina verlegde grens voor vrijheid van de vrouw, maar hoe werd dit bereikt?

Dolle Mina werd in september 1969 opgericht door een groep voornamelijk jonge mensen, zowel vrouwen als mannen. De naam was gebaseerd op een Nederlandse politica uit de 19e eeuw, Wilhelmina Drucker (1847-1925), een van de eerste feministen van Nederland. Zij had als bijnaam ‘IJzeren Mina’.

Inspiratie voor Dolle Mina

Dolle Mina was geïnspireerd door protesten van vrouwen in de Verenigde Staten en door de Maagdenhuisbezetting in Amsterdam die eerder in 1969 plaatsvond. De oprichters van de groep waren voor een deel afkomstig uit de Socialistische Jeugd (SJ), een linkse actiegroep. In de gemeenschappelijke doelstelling, die geformuleerd werd op het eerste congres van de beweging, werd onder andere het volgende vastgesteld: “Dolle Mina stelt zich een maatschappijverandering ten doel, die gelijke ontplooiingskansen voor iedereen en onafhankelijk van sekse mogelijk maakt.”

Ludieke acties van Dolle Mina

Want hoewel er formeel gelijkheid bestond tussen mannen en vrouwen in Nederland, waren er in de praktijk toch nog veel punten waarop vrouwen minder mogelijkheden hadden dan mannen en waar er dus nog ongelijkheid bestond. Om de verbetering van de rechten van vrouwen te bewerkstelligen ging Dolle mina vaak ludiek te werk. Ze verzonnen acties met als doel zo veel mogelijk publiciteit te krijgen. Zo bestormden ze in 1970 kasteel Nyenrode, de bekende universiteit in Breukelen die toen nog alleen voor mannen toegankelijk was, en plakten ze in Amsterdam openbare urinoirs af uit protest tegen de afwezigheid van openbare urinoirs voor vrouwen. Op tv zei een van de actievoersters zelfs dat alleen lopende mannen op straat moesten oppassen. Door dit soort acties verwierf Dolle Mina binnen de kortste keren duizenden aanhangers.

Baas in eigen buik

Vanaf het begin streed Dolle Mina ook voor de legalisering van abortus in Nederland. Hier bestond een aparte werkgroep voor, de ‘abortus-groep’  geheten. Een van de beroemdste foto’s van Dolle Mina komt uit deze werkgroep. Bij een actie in 1970 waarbij de groep een gynaecologencongres in Utrecht binnen viel, ontblootte een aantal vrouwen hun buik, waarop de leus: ‘Baas in Eigen Buik’ te lezen was.

Wetgeving abortus

Abortus was op dat moment nog niet legaal in Nederland, maar mede door de acties van Dolle Mina bestond er onder de Nederlandse bevolking wel veel sympathie voor het recht op abortus. Vanaf 1971 werden er voor het eerst illegale abortussen uitgevoerd in het Milredhuis in Arnhem. Deze kliniek werd onder andere gefinancierd door de socialistische omroep VARA. Formeel bleef abortus in Nederland tot 1981 illegaal, maar vanaf de opening van de eerste abortusklinieken werden abortussen gedoogd, omdat duidelijk was dat er een wet ging komen die abortus zou toestaan. Ook waren Nederlandse artsen er niet blij mee dat vrouwen anders naar Engeland uitweken voor het laten plegen van abortus. Daar was abortus al vanaf 1967 bij wet toegestaan.

Naoorlogs feminisme

Dolle Mina werd in een korte tijd erg beroemd. De organisatie haalde niet alleen het nationale maar ook het internationale nieuws. Het jaar 1970 bleek uiteindelijk het hoogtepunt van de beweging. Er bestond onder de leden namelijk veel verdeeldheid, waardoor Dolle Mina al vrij snel na 1970 uit elkaar viel vanwege onenigheid over de te varen koers. Een deel van de leden was uiterst links en wilde dit uitdragen, terwijl een ander deel puur voor de rechten van vrouwen op wilde komen. Dolle Mina is altijd symbool blijven staan voor het naoorlogse feminisme in Nederland.

Afbeelding: 

Dolle mina-protest in Den Haag. Fotocollectie ANEFO via Gahetna