Mysterie: de verdwenen kolonie van Roanoke

Maandag Mysterie - In 1587 vertrok expeditieleider John White vanaf de Britse kolonie op Roanoke eiland naar Engeland om versterking te halen. Toen hij drie jaar later weer terugkeerde, bleek de gehele kolonie, inclusief alle bewoners, van de aardbodem te zijn verdwenen. Sindsdien zijn archeologen en historici al ruim vier eeuwen op zoek naar de 'verloren kolonie van Roanoke.'

Tegen het einde van de 16e eeuw vertrok een groep van 150 kolonisten naar de Nieuwe Wereld om daar de eerste permanente Britse vestiging op te richten. De expeditie werd geleid door John White, een kunstenaar die dienst deed als kaartenmaker. Op 22 juli 1587 arriveerden ze op Roanoke Island, een klein eilandje gelegen voor de kust van North-Carolina.

Vijandige relatie met Engelse kolonisten

Bij hun aankomst hadden ze verwacht begroet te worden door een groep andere kolonisten, die daar achtergebleven was na een eerdere mislukte kolonisatie. Het enige wat zij echter terugvonden was een skelet. Omdat ze zelf niet bekend waren met de omgeving probeerden ze vervolgens contact te leggen met de lokale bevolking, maar zij bleken vanwege eerdere negatieve ervaringen met Engelse kolonisten zeer vijandig. Het expeditieteam besloot daarop in het najaar van 1587 White terug te sturen naar Engeland om versterkingen te halen.

Verdwenen

Vanwege de dreiging van de Spaanse Armada tijdens de Engels-Spaanse oorlog (1584-1604), werd het schip van White echter bij terugkeer in Engeland in beslag genomen. Hierdoor kon hij pas drie jaar later weer afreizen naar Roanoke Island. Toen hij op 18 augustus 1590 arriveerde, bleek de gehele kolonie, inclusief de 115 achtergebleven kolonisten, verdwenen. Ook alle huizen waren weg, waardoor White een verovering van de Indianen uitsloot.

Croatoan

Bovendien was het afgesproken teken van het Maltezer kruis, dat betekende dat de kolonisten gedwongen hadden moeten vertrekken, nergens te bekennen. De enige boodschap die de groep wel had achtergelaten, was het woord ‘Croatoan’, gekerfd in een houten paal van het fort. White vermoedde daardoor dat zij verhuisd waren naar het nabijgelegen ‘Croatoan eiland’, maar vanwege een opkomende storm kon hij zijn vermoedens niet onderzoeken en moest hij zonder resultaat terugkeren naar Engeland.

Theorieën over de kolonisten

Latere expedities naar het eiland Croatoan, inmiddels Hatteras geheten, leverden echter niets op. Hierdoor bestaan er nog steeds verschillende theorieën over het lot van de kolonisten. Mogelijk besloten de bewoners zich bij één van de Indianenstammen aan te sluiten of hebben zij op eigen houtje geprobeerd Engeland te bereiken, waarna zij omkwamen op zee. Weer een andere theorie stelt dat de Spanjaarden de kolonie ontdekten, en deze vervolgens met de grond gelijk hebben gemaakt.

Fort vlakbij Roanoke

Een groep onderzoekers van het British Museum had nog een andere theorie. Op een verborgen tweede laag op één van de kaarten van John White ontdekten zij een fort, gelegen op een locatie 50 kilometer ten noorden van Roanoke. Vermoedelijk was de kolonie op Roanoke dus slechts van tijdelijke aard en was het uiteindelijke doel om, na de terugkeer van White, af te reizen naar de tweede, definitieve bestemming. De afbeelding van het fort werd later echter weggewerkt van de kaart, mogelijk om de locatie geheim te houden voor de Spanjaarden, of omdat White na de verdwijning niet geloofde dat de kolonie er ooit nog zou komen.

Achtergebleven op Roanoke

De onderzoekers achtten het echter niet onwaarschijnlijk dat een groot deel van de kolonisten zonder White toch is afgereisd naar tweede bestemming. Deze theorie werd ondersteund door een aantal archeologische vondsten in de regio van de tweede bestemming, Bertie County. Waarschijnlijk is een aantal van hen achtergebleven op Roanoke om te wachten op White. Het was mogelijk dat zij later de gekerfde boodschap achtergelaten hebben en wel naar Croatoan verhuisd zijn. In 2018 ging nieuw archeologisch onderzoek van start, dat antwoord op deze vragen moet gaan geven.

Dit artikel is een bewerking van een eerder geplaatst artikel op IsGeschiedenis.