Ontstaan en inperking van het SARS-virus
De uitbraak in 2020 van een coronavirus in de Chinese provincie Wuhan doet denken aan het SARS virus uit 2002 en 2003. Ook SARS was een coronavirus dat vanuit China in korte tijd een wereldwijde pandemie veroorzaakte. Hoe verspreidde dit dodelijke virus zich in korte tijd over de hele wereld?
Ontstaan van de SARS-epidemie
Waar SARS (het Severe Acute Respiratory Syndrome) precies vandaan komt is nooit met zekerheid vastgesteld. Waarschijnlijk werd het voor het eerst op mensen overgedragen op een dierenmarkt in de Chinese provincie Guangdong. De patiënten leken eerst een gewone verkoudheid te hebben opgelopen, maar al snel kwamen er andere symptomen bij als hoesten, ademhalingsproblemen en een verhoogde lichaamstemperatuur. In maar liefst 1 op de 10 gevallen leidde het virus tot sterfte. Omdat SARS zich via condens en adem verspreid, kon het zich via vliegverkeer makkelijk over een groot gebied verspreiden.
Wereldwijde verspreiding van het virus
In de beginfase was er vooral sprake van verspreiding onder marktpersoneel en artsen. Via de ziekenhuizen verspreidde de ziekte zich naar andere Chinese steden. Toen een besmette arts een hotel in Hong Kong bezocht, raakten veel gasten in het hotel besmet met het virus. Deze gasten verspreidden het virus vervolgens naar Singapore, Thailand en Canada. Het duurde niet lang voordat het virus wereldwijde aandacht kreeg in de media. Terwijl er pogingen werden gedaan om de verspreiding van het virus in te dammen, brak de epidemie in andere landen uit. Toen een man in Taiwan incorrect werd gediagnostiseerd, bracht hij de ziekte over bij de klinieken en ziekenhuizen die hij bezocht. De ziekte verspreidde zich uiteindelijk naar 28 landen. Meer dan 8000 mensen liepen het virus op, waarvan verreweg de meeste in China en Hong Kong. Wereldwijd stierven meer dan 900 mensen als gevolg van het SARS-virus.
Reactie op SARS
Toen het SARS virus uitbrak wisten artsen en wetenschappers nog niet precies waar ze mee te maken hadden. Ondanks dat er geen medicijn tegen de ziekte was, raakten de voorraden in apotheken binnen korte tijd op. Sommige mensen geloofden onterecht dat het inademen van azijndampen tegen het virus hielp. Toen de ziekte zich snel verspreidde nam de onrust onder de bevolking van de Chinese provincie Guangdong snel toe. De Chinese overheid probeerde grootschalige paniek te voorkomen door te verklaren dat er geen sprake was van een dodelijk virus. Hierdoor werd de bevolking gerust gesteld, maar het speelde de verspreiding van de ziekte in de kaart.
Pas in februari 2003, maanden na de eerste gevallen van SARS, werd de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) op de hoogte gesteld van het bestaan van het virus. Hierna konden er wereldwijd maatregelen worden getroffen om de verdere verspreiding tegen te gaan. Deze maatregelen zorgden voor een dalend vertrouwen in de Chinese beurs, waardoor het land een grote economische klap te verwerken kreeg.
Onder controle?
Op 5 juli 2003 verklaarde de WHO dat het virus onder controle was. In de maanden erna werden er nog wel enkele gevallen van SARS gemeld, maar de massale vorm die het in de winter van 2002-2003 had, heeft het nooit meer aangenomen. Eind 2003 rapporteerde de WHO over de lessen die het had geleerd van het SARS-virus. De manier waarop China in het begin had gehandeld werd sterk bekritiseerd. Als de Chinese overheid eerder het bestaan van het virus had erkend, had de internationale politiek eerder kunnen ingrijpen en hadden veel sterfgevallen voorkomen kunnen worden. Ook bleek uit de ervaring met het SARS-virus dat restricties op reismogelijkheden een snelle verspreiding effectief konden tegengaan.
In 2017 ontdekten Chinese wetenschappers een grot met vleermuizen die het virus met zich mee droegen. Zij waarschuwden dat nieuwe besmettingen nog altijd mogelijk zijn. Hoewel het virus dus onder controle is, is een nieuwe uitbraak niet uitgesloten.
Leestip:
Per imperatief plakkaat – Overheid en pestbestrijding in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden
Auteur: A.H.M. Kerkhoff
Uitgeverij: Verloren
ISBN: 9789087048105
Winkelprijs: €35,-
Bestel per imperatief plakkaat
Bronnen:
- World Health Organisation: Coronavirus never before seen in humans is the cause of SARS
- World Health Organisation: Chapter 5: SARS: lessons from a new disease
- World Health Organisation: SARS outbreak contained worldwide
- The Guardian: Scientists trace 2002 Sars virus to colony of cave-dwelling bats in China
- Fred Ramen: SARS: Severe Acute Respiratory Syndrome
- Jacalyn Duffin: SARS in Context: Memory, History, and Policy
- Arthur Kleinman, James L. Watson: SARS in China: Prelude to Pandemic?