Operatie Augustus Storm; de Russische aanval op Japan

Na de grensconflicten tussen Sovjet-Unie en Japan zoals de slag om het Chasanmeer in de jaren ’30 hadden de twee grootmachten met elkaar afgesproken om elkaar met rust te laten. Zo kon de Sovjet-Unie zich richten op de oorlog tegen Duitsland en kon Japan haar focus leggen op de expansie van het keizerrijk in Azië. Na de overgave van de nazi’s beloofden de Sovjets de laatste vijandelijke mogendheid, ondanks de neutraliteit, toch aan te vallen.

Toezeggingen op de conferentie van Jalta

Vlak voor de overgave van Duitsland in 1945 kwamen de drie grote leiders Churchill, Roosevelt en Stalin bij elkaar in de plaats Jalta op de Krim. Hier werden afspraken gemaakt over de verdeling van Europa en hoe het verder moest na de vernietigende wereldoorlog. Ook werd tijdens deze conferentie door Stalin toegezegd dat het rode leger Japan zou aanvallen wanneer de nazi’s waren verslagen.

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!

Geheime bewapening aan de grens

Toen de nazi’s zich op 9 mei 1945 overgaven aan de Russen, voelden de Japanners de hete adem van de Sovjet-unie in hun nek. Ze zochten meerdere malen toenadering tot de Sovjets en probeerden het neutraliteitsverdrag, dat in de jaren ’30 was gesloten, te verlengen. De Sovjets gaven geen formeel antwoord op het verzoek en bleven het proces zo vertragen. In de tussentijd trokken er zo’n 1,5 miljoen Russische soldaten naar de grens bij het door Japan gecontroleerde Mantsjoerije.

Russische verassing voor Japan

Hoewel de Japanners de Trans-Siberische treinroute in het Oosten van Mantsjoerije in de gaten hielden, hadden ze eigenlijk geen idee of en waar de Sovjets zouden binnenvallen. Ze hadden immers al hun elitetroepen uit Mantsjoerije weggehaald om elders in Azië te vechten. Het kwam voor hen dan ook als een complete verassing toen Stalin op 9 augustus Japan de oorlog verklaarde en zijn troepen iets na middernacht Japans grondgebied liet binnenvallen.

Drie fronten tactiek

Aleksandr Vasilevsky, maarschalk van het rode leger kreeg van Stalin de opdracht de aanval op de Japanners voor te bereiden. Hij kwam met een simpele tactiek waar een overmacht aan troepen voor nodig was. De 1,5 miljoen Russische soldaten zouden de Japanners vanaf drie kanten overvallen; vanuit het westen, het oosten en vanuit het noorden. De Russen gebruikten alle ervaring die ze tijdens de oorlog in het westen hadden opgedaan en gebruikten nieuwe technieken die aan het einde van die oorlog waren geïntroduceerd.

De nasleep van het Aziatische conflict

Samen met de atoombommen die op de Amerikanen op 6 en 9 augustus op Hiroshima en Nagasaki gooiden, zorgde de Russische inval in Mantsjoerije voor de uiteindelijke overgave van de Japanners, waarmee de Tweede Wereldoorlog ten einde kwam. Zoals tijdens de conferentie van Jalta afgesproken was annexeerde de Sovjet-Unie haar bevrijde gebieden en zochten overal naar voorstanders van het communisme. Dit zou een oorzaak zijn voor onder andere de Chinese burgeroorlog en de tweesplitsing van Korea. De zeggenschap over de eilandengroep Koerilen zou ook aanleiding zijn tot een slepend conflict, waardoor Rusland en Japan formeel nooit een vredesverdrag sloten.