Slag om Arnhem: verzet speelde wel een rol

In 2015 startte het Airborne Museum Hartenstein een onderzoek naar de rol van verzetsgroepen tijdens de Slag om Arnhem (september 1944). Tot dusver is er over het algemeen weinig aandacht besteed aan het belang van het verzet bij deze historische gebeurtenis. Onterecht, zo blijkt uit het onderzoek. Het Arnhemse verzet speelde een belangrijke rol tijdens de Slag om Arnhem.

Operatie Market Garden

Begin september 1944 bedachten de geallieerden een plan om de rivierovergangen bij Grave, Nijmegen en Arnhem te heroveren op de Duitsers. Het First Allied Airborne Army kreeg de opdracht om een aantal bruggen te bezetten, zodat het grondleger de rivieren kon oversteken. Van 17 tot 26 september 1944 landden er duizenden soldaten bij Arnhem om de Rijnbrug in handen te krijgen. Dagenlang werd er hevig gevochten om de oversteekplaats te veroveren. Vanwege de onverwacht sterke Duitse tegenstand, slaagde de missie niet. De Rijnbrug bleef vijandelijke handen. Tegenwoordig vindt er elk jaar een herdenking plaats op het Airborneplein om de gesneuvelde soldaten van de Slag om Arnhem te herdenken.

Het verzet bij de Slag om Arnhem

Aandacht voor de bekende operatie Market Garden is er altijd geweest. De rol die verzetsbewegingen hierbij gespeeld hebben is lange tijd onderbelicht gebleven. Het verzet tijdens de Slag om Arnhem kreeg pas aandacht dankzij een onderzoek van de historicus Tim Streefkerk van het Airborne Museum Hartenstein. Toen kwam naar voren dat deze clandestiene organisaties een belangrijke bijdrage hebben geleverd. Samen leidden kleine afzonderlijke verzetsgroepen tot grote acties. Het verzet overlegde op landelijk en zelfs internationaal niveau. Ondanks dat nog niet alles bekend is van het verzetsnetwerk, heeft het onderzoek van Streefkerk een aantal bepalende verzetsacties aan het licht gebracht. Zo blies een gewapende verzetsgroep op landelijk bevel de spoorlijnen rondom Arnhem op. Dit gebeurde de dag vóór dag de Slag om Arnhem.

Operatie Berlin

Ook na de mislukte slag om de Arnhemse verkeersbrug was het verzet van groot belang. Na operatie Market Garden bleven er honderden geallieerde soldaten achter in de bezette regio. Via allerlei kanalen slaagde het Arnhemse verzet erin om de militairen ongeveer een maand te laten onderduiken. Vervolgens werden ze op Brits bevel over de Rijn naar een bevrijd gebied gesmokkeld. Deze operatie - Operatie Berlin - is een van de grootste militaire ontsnappingsoperaties van de Tweede Wereldoorlog.

Het Netwerk

Hoe het Arnhemse verzet de soldaten liet onderduiken, en een blik op nog andere verzetsacties, is te zien in de tentoonstelling 'Het Netwerk' in het Airborne Museum in Oosterbeek. De expositie duurt van 2 maart 2018 tot 1 maart 2019.