Slavenregisters van Curaçao online toegankelijk
Het Nationaal Archief van Curaçao heeft op 17 augustus 2020 de slavenregisters van Curaçao digitaal toegankelijk gemaakt. Daarmee zijn de gegevens van mensen die tussen 1839 en 1863 als slaaf leefden, of juist slavenhouder waren op het eiland, voor iedereen te onderzoeken.
De slavenregisters van Curaçao zijn ondanks het feit dat ze al eeuwenoud zijn, nog helemaal compleet. Maar om ze in te zien, moesten mensen die onderzoek deden naar het Nationaal Archief van Curaçao om daar de boeken fysiek door te spitten. Nu is het archief overal ter wereld via deze website te bestuderen. Om onderzoekers wegwijs te maken, is hier een zoekhulp gemaakt.
Wat zijn de slavenregisters?
De slavenhandel werd door de Nederlanders goed gedocumenteerd. Van de zeventiende tot de negentiende eeuw was de slavenhandel een lucratieve handel voor veel Nederlanders. Slaven waren geld waard en dus werden alle gegevens goed bijgehouden. Dat diende vooral de slavenhouders, die met dergelijke officiële papieren er voor konden zorgen dat ze geen cent teveel betaalden en elke cent die ze aan de handel verdienden, ook kregen. Ook als het ging om vrijgelaten slaven. Veel slavenhouders kregen compensatie voor verplicht vrijgelaten slaven en met dergelijke gegevens konden ze die compensatie opeisen. Daarom staan er in registers met vrijgelaten slaven, nog altijd de namen van de voormalige eigenaren. Slaven die zich konden vrijkopen of om andere redenen vrij werden gelaten, hadden ook belang bij die registratie. Daarmee konden ze aantonen dat zij vrij waren en niet weggelopen. Een zaak van levensbelang, want op weglopen stonden zware straffen.
Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!
Wat staat er in de registers?
De gegevens in de slavernijregisters zijn een belangrijke bron voor historici die onderzoek doen, maar ook voor mensen die op zoek zijn naar informatie over hun voorouders. In de registers staan veel gegevens over de mensen die op de plantages moesten werken, zoals de voornaam, geboortejaar, en de naam van de slaveneigenaar, maar ook informatie over het overlijden, de verkoop van mensen en de in- en uitvoer van mensen. Doordat slaven die werden verkocht opnieuw geregistreerd werden, staan veel namen dubbel in de registers. Bij die gegevens staan geen achternamen. Slaven die niet vrij waren, mochten namelijk geen achternaam hebben. Wel is de naam van de moeder vermeld.
In de twee ‘emancipatieboeken’ staan wel achternamen. In die emancipatieboeken staan de gegevens van 4200 slaven die werden vrijgelaten op het eiland toen in 1863 de slavernij werd afgeschaft. Voor hen moest, toen zij vrij mens werden, een achternaam worden gemaakt en geregistreerd. Hoewel de slavenregisters helemaal compleet zijn, zijn de emancipatieboeken dat niet.
Van de andere Caraïbische eilanden staan geen gegevens in de registers. Elk eiland had een eigen slavenregister. Het slavenregister van Suriname is in 2018 digitaal toegankelijk gemaakt.
Tula-dag
Het moment van de openbaarmaking is niet toevallig gekozen. Op 17 augustus 1795 begon op de plantage Knip op Curaçao een grote slavenopstand onder leiding van Tula. In de strijd die volgde, moesten Tula en zijn medestanders uiteindelijk het onderspit delven tegen de Nederlandse koloniale troepen. Mensen die niet sneuvelden in de gevechten werden gevangen genomen en ter dood veroordeeld. Uiteindelijk werd ook Tula opgepakt, gemarteld en terechtgesteld.
Ondanks de opstand bleef de slavernij op Curaçao nog tot 1863 bestaan. Pas op 1 juli van dat jaar beëindigde Nederland als een van de laatste Europese landen de formele slavenhandel. Die dag wordt vooral in Suriname, en in de Caraïbische delen van Nederland nog altijd gevierd.
Het Ministerie van Bestuur Planning en Dienstverlening van Curaçao maakte ook een filmpje bij de openbaarmaking van het slavenregister
