Tempel van Artemis in Efeze

De tempel van Artemis in Efeze zou het grootste tempelgebouw van de Oudheid zijn geweest. Net als de andere wereldwonderen is ook deze tempel niet bewaard gebleven. De tempel was gebouwd voor de jacht-, geboorte- en natuur godin Artemis (Diana bij de Romeinen). Zij zou welvaart en rijkdom over de stad Efeze hebben gebracht.

Pausanias en tempels ABC

Vóór de grote tempel van Artemis er stond, waren in Efeze al meerdere kleine tempels gebouwd. De Griek Pausanias (115-180) beschreef in een van zijn werken deze tempels. De archeoloog David George Hogarth (1862-1927) was de eerste die de ruïnes van de tempels bezocht. Hij identificeerde drie tempels op het terrein, net zoals Pausanias had beschreven. Deze tempels gaf hij de namen A, B en C. Deze A-B-C tempels werden in de zevende eeuw voor Christus verwoest door een overstroming.

Tempel van Artemis

Rond 550 v. Chr. werd tempel D gebouwd, de beroemde tempel van Artemis. Het was een heiligdom voor de godin Artemis, die in de Griekse mythologie een belangrijke moedergodin is. Deze keer werd de tempel volledig uit marmer gemaakt in opdracht van de koning van Lydië, Kroisos. Dit marmer maakte de tempel anders dan alle anderen. Het kostte de bouwers maar liefst 120 jaar om de tempel te bouwen. Meerdere architecten zoals Rhoikos van Samos, Chersiphroon en Demetrios hebben aan de tempel gewerkt. Na de Perzische oorlogen in de 5de eeuw v.Chr. was de tempel af. De tempel zou 127 versierde marmerzuilen hebben die elk 18 meter hoog waren. Dat was een ongekend hoog aantal zuilen. Het dak was gemaakt van cederhout.

Plinius de Oudere

De meeste beschrijvingen die we hebben van de tempel van Artemis komen van Plinius de Oudere. In zijn werken beschrijft hij het 8000m2 grote complex. Er waren verschillende reliëfs en bronzen beelden van de Amazonen op de tempel. Volgens de mythologie zouden zij de stad Efeze hebben gesticht. Efeze was in de Griekse tijd een belangrijke en grote stad. In het Romeinse rijk was het de hoofdstad van de provincia Asia. De tempel diende, naast de functie als heiligdom, ook als marktplaats voor het gebied rondom Efeze. Vele kooplieden, toeristen en handwerklieden kwamen naar de tempel toe. Ook hingen er schilderijen in de tempel en waren de zuilen bedekt met goud en zilver. De tempel zelf was ongeveer 110 x 55 meter.

Verwoesting tempel Artemis

In 356 v.Chr. werd een deel van de tempel verwoest door een brand. Herostratos had de tempel in brand gestoken om beroemd te worden en de geschiedenis in te gaan als een vernietiger van een wereldwonder. Meteen daarna werd hij ter dood veroordeeld.  In 325 v. Chr. werd de tempel gerenoveerd, mede door de financiering van Alexander de Grote. In 262 n. Chr. werd de tempel nog een keer verwoest, deze keer door de Goten. De tempel van Artemis werd daarna herbouwd maar door de opkomst van het christendom verloor de tempel zijn religieuze waarde. De patriarch van Constantinopel, Chrysostomos liet de tempel uiteindelijk in 401 afbreken. De mensen vertrokken uit de stad en Efeze raakte uitgestorven.

Opgravingen in Efeze

Pas in de negentiende eeuw is de stad Efeze opgegraven. Tijdens de graafwerkzaamheden werden de funderingen van de tempel van Artemis blootgelegd. Ook werden enkele zuilen gevonden. Ze werden grotendeels meegenomen naar het British Museum in Londen. De echte glorie van de tempel is echter verloren. We hebben nu alleen nog de observaties van mensen die ten tijde van het bestaan van de tempel leefden.  Zo ook de schrijver Philon van Byzantium (280-22- v.Chr.), die de lijst van de zeven wereldwonderen zou hebben gemaakt. Hij zei over de tempel: ‘Ik heb de Hangende Tuinen van Babylon gezien, het standbeeld van Zeus in Olympia, de Colossus van Rhodos, het grootse werk van de hoge piramides en de tombe van Mausolus. Maar toen ik de tempel boven de wolken uit zag reizen, werden al deze andere wonderen in de schaduw gezet.’

Meer lezen over de zeven klassieke wereldwonderen? Hier hebben we alle klassieke wereldwonderen voor je op een rijtje gezet.