Titus Flavius Vespasianus: brenger van stabiliteit

Titus Flavius Vespasianus was keizer van het Romeinse Rijk van 69 tot 79 na Christus. Hij werd keizer na een roerige periode. Binnen één jaar tijd claimden vier mannen het keizerschap. Tegelijkertijd kampte het Romeinse Rijk met twee grootschalige opstanden. Door fiscale hervormingen en consolidatie van het rijk wist Titus Flavius Vespasianus een periode van stabiliteit te brengen.

Jonge jaren van Titus Flavius Vespasianus

Vespasianus werd geboren in het jaar 9 na Christus. Zijn vader deed dienst als douanebeambte en was niet van bijzonder hoog aanzien. Zijn moeder kwam uit een betere familie: haar broer deed dienst als senator. De oudere broer van Vespasianus, Flavius Sabinus, kende een succesvolle carrière. Hij bekleedde militaire functies in Thracië en diende als prefect in Rome. Hoewel Vespasianus zelf minder enthousiast aan zijn carrière lijkt te zijn begonnen, klom hij snel op. Ook hij begon als militair. Op de vroegst toegestane leeftijd werd hij in het jaar 39 n.Chr. benoemd tot praetor (belangrijk magistraat).

Carrière van Vespasianus

Vespasianus kende een succesvolle carrière. Dit waarschijnlijk deels omdat hij goede connecties onderhield met mensen met invloed. Zo wist hij zowel keizer Caligula als de latere keizer Claudius voor zich te winnen. Daarnaast had hij een rijke vriend in Narcissus. Het is aannemelijk dat hij door deze connecties snel carrière wist te maken. Hij werd benoemd tot commandant van Legio II Augusta, dat een belangrijke rol speelde bij de invasie van Brittania in het jaar 43. Het Legio II Augusta nam hier deel aan verschillende veldslagen en wist 20 dorpen of fortificaties in te nemen. Door het grote succes van Vespasianus tijdens de invasie groeide zijn bekendheid. In 51 werd hij benoemd tot consul. Vanaf 51 tot 63 ging het Vespasianus minder voor de wind. Keizer Claudius stierf in 54, en zijn beschermheer, Narcissus, pleegde kort hierna zelfmoord. Vespasianus leidde een tijdlang een teruggetrokken bestaan. Pas in het jaar 63 kreeg hij weer een belangrijke publieke functie. Hij werd benoemd tot proconsul van de provincie Africa. Het lijkt erop dat Vespasianus in deze functie weinig populair was, dit waarschijnlijk vanwege zijn strenge financiële beleid.

Joodse Opstand

In het jaar 66 brak de Joodse Opstand uit in Judaea. Lokale Romeinse leiders wisten de opstand niet te onderdrukken. Het Romeinse legioen XII Fulminate werd zelfs compleet vernietigd door de opstandelingen in de slag bij Beth Horon. Dit leidde ertoe dat keizer Nero Vespasianus bevel gaf de opstand neer te slaan. Vespasianus trok op naar Judaea met een enorm leger. Binnen korte tijd wist hij vrijwel heel Judaea, op Jeruzalem na, weer onder Romeinse controle te brengen.

Dood keizer Nero – het Vierkeizerjaar

Terwijl Vespasianus in opdracht van keizer Nero bezig was met het neerslaan van de Joodse Opstand, verloor Nero in Rome steun voor zijn keizerschap. De Senaat, de Praetoriaanse garde en militaire bevelhebbers spanden in 68 samen tegen Nero. Hij werd uit Rome verjaagd en pleegde zelfmoord. De dood van Nero bracht een ingewikkelde strijd om het keizerschap op gang. Galba, gouverneur van Spanje, werd benoemd tot keizer. Galba werd in januari van het jaar 69 vermoord door zijn voormalige handlanger Otho. Otho mocht zich drie maanden keizer noemen voor hij verslagen werd door Vittelius. Vespasianus werd in juli uitgeroepen tot keizer door zijn eigen troepen. Zijn handlanger, Antonius Primus, trok Italië binnen aan het hoofd van 5 legioenen die Vespasianus steunden. Zij versloegen de troepen van Vittelius in de bloedige slag bij Cremona. De troepen van Vittelius hadden hun eigen commandant, Caecina, afgezet en gearresteerd. Dit omdat hij de kant van Vespasianus had willen kiezen. Antonius Primus had hiermee een voordeel: de nieuwe commandant van de vijandelijke legioenen was nog niet ter plaatse toen de strijd begon. Keizer Vittelius werd na het nieuws van de nederlaag in Rome vermoord door zijn eigen soldaten, waarna Primus Rome binnentrok. Op 21 december 69 werd Vespasianus door de Senaat erkend als de nieuwe keizer. De oorlog om het keizerschap, ook wel het Vierkeizerjaar genoemd, was voorbij. Onder Vespasianus werd begonnen aan de bouw van het Colosseum

Titus Flavius Vespasianus als keizer

Na het wispelturige financiële beleid van Nero, begon Titus Flavius Vespasianus zijn keizerschap met belastinghervormingen. De staatskas moest bijgevuld worden. Privileges die sommigen genoten (vrijstelling van belasting) werden weggenomen. Ook werden nieuwe belastingen ingevoerd. Zo werd bijvoorbeeld urine-belasting ingesteld voor het gebruik van publieke toiletten. De nieuwe belastingen maakten Vespasianus niet erg geliefd. Zo braken in Alexandrië ongeregeldheden uit, waardoor de graantoevoer naar Rome tijdelijk stillag. Vespasianus wist de Egyptenaren uiteindelijk in het gareel te brengen. Aan het begin van het keizerschap  van Titus Flavius Vespasianus kampte het Romeinse Rijk nog steeds met de Joodse Opstand. Tegelijkertijd was de Bataafse Opstand, geleid door Julius Civilis, in volle gang. In het jaar 70 wisten de Romeinen de Joodse Opstand definitief neer te slaan. Jeruzalem werd veroverd en de Joodse Tempel werd vernietigd. Vele duizenden Joden kwamen hierbij om het leven. De Bataafse Opstand was uitgebroken tijdens het Vierkeizerjaar: het Romeinse Rijk was door onderlinge strijd niet in staat geweest de opstand effectief te bestrijden. Nu Vespasianus relatief stevig op de troon zat, kon hij afrekenen met de Bataven. Een grote legermacht werd naar Germania Inferior gestuurd. Korte tijd later werd vrede gesloten tussen de strijdende partijen. Titus Flavius Vespasianus voerde enkele veranderingen door op militair gebied. Zo verving hij het enkele bestaande leger in het oosten door drie nieuwe legers. In plaats van 4 legioenen waren er nu 6 legioenen aanwezig in deze regio. Tevens werd meer gebied in Brittania aan het rijk toegevoegd. Na zijn dood in 79 n.Chr. Werd Vespasianus opgevolgd door zijn zoon Titus. Onder Titus werd de bouw van het Colosseum, begonnen onder Vespasianus, voltooid. Titus werd opgevolgd door de andere zoon van Vespasianus, Domitianus. Deze keizerlijke dynastie staat bekend als de Flavische dynastie.