Zeeheld Jan den Haen: de trots van Gouda
Zeehelden -Jan den Haen is voor velen een relatief onbekende. Toch leverde deze Gouwenaar een aantal belangrijke bijdragen bij verschillende zeeslagen, waaronder de Slag bij Kijkduin en de Zeeslag bij Lowestoft. Hij werd hiermee de trots van Gouda.
Jan den Haen werd in 1630 geboren in Gouda. Zijn vader was messenmaker Jan Jansz den Haen. Van jongs af aan was Den Haen gefascineerd van de zeevaart. Hij verrichtte klusjes bij schippers die hij dagelijks in de haven van Gouda aan het werk zag. In 1652 gaf hij het ja-woord aan Magdalena Cools, die drie jaar later alweer overleed. Met haar kreeg Den Haen een zoon. Hij hertrouwde drie jaar later en kreeg in dat huwelijk twee kinderen.
Slag in de Sont
Tijdens de Slag in de Sont op 29 oktober 1658, ten noorden van Kopenhagen, was Den Haen Luitenant-commandeur van het schip de Haarlem. De Sont was voor de Republiek van groot belang voor de handel met de Oostzee. De Zweedse koning Karel X Gustaaf lag echter dwars en hij sloot de zeestraat af. Den Haen werd in Denemarken ernstig ziek en er restte niets anders dan naar Nederland terug te keren.
Slag bij Lowestoft
De Republiek had een gespannen relatie met Engeland, die in 1665 leidde tot de Tweede Engelse Oorlog. Een Nederlandse vloot van honderd schepen ging in dat jaar, onder bevel van Jacob van Wassenaer van Obdam, de strijd aan met de Engelsen tijdens de slag bij Lowestoft. Van Obdam kwam hierbij om het leven. Jan den Haen, die als kapitein bij de slag betrokken was, veroverde het Engelse schip de Great Charity. Den Haen ontving een gouden keten en kreeg als beloning kreeg Den Haen 10.000 Engelse ponden. Dit bedrag spendeerde hij twee jaar later aan de koop van het Admiraalhuis aan de Turfmarkt in Gouda
Erkenning voor Den Haen
Op 7 juni 1673 nam Den Haen deel aan de Slag bij het Schooneveld en streed tegen de gecombineerde Engels-Franse vloot. De gevechten waren zo hevig dat het schip van Den Haen beschadigd raakte. Hij moest hierdoor overstappen op een ander vaartuig. Een paar maanden later was hij betrokken bij de Slag bij Kijkduin tijdens de Derde Engels-Nederlandse oorlog. De Nederlanders behaalden een strategische overwinning. Als dank werd Den Haen benoemd tot viceadmiraal. De strijdbijl met Frankrijk was echter nog niet begraven, want een Nederlandse vloot voer nog een paar jaar naar Frankrijk om de oorlog uit te vechten. Den Haen maakte deel uit van deze vloot. In 1675 voer de Haen als viceadmiraal onder Michiel de Ruyter naar de Middellandse zee. Die tocht, verliep alles behalve vlekkeloos. Er waren grote spanningen tussen De Haen en De Ruyter. De tocht mondde uit de Slag bij Agosta. Die zeeslag liep uit op een drama voor de vloot van de Republiek. De Ruyter raakte zwaargewond, maar doordat de Franse vloot zich terugtrok uit respect voor de gewonde admiraal, bleef de slag onbeslist.
Overlijden
Toen Michiel de Ruyter op 29 april 1676 overleed, nam Den Haen het bevel over de vloot over. Hij heeft er niet van lang kunnen genieten. Anderhalve maand later, op 2 juni, overleed hij in de baai van Palermo. Een kogel van een Franse scherpschutter in zijn achterhoofd werd hem fataal. Jan den Haen werd op 26 april 1677 begraven in de Sint Janskerk in Gouda. Een praalgraf kreeg hij, in tegenstelling tot veel van zijn voorgangers niet. De Staten Generaal verbood de bouw van zo'n graf.
Afbeelding:
By Nederlands: onbekend (Marinemuseum) [Public domain], via Wikimedia Commons
Bronnen:
