Admiraal Michiel de Ruyter op (zelfmoord)missie

In 2015 ging de avonturenfilm over Michiel de Ruyter in première. De film brengt de laatste 25 jaar van zeeheld De Ruyter in beeld. In het begin van de film wordt De Ruyter aangesteld als opperbevelhebber van de Nederlandse vloot. Maar liefst vijf grote zeeslagen uit zijn carrière – waaronder bijvoorbeeld de befaamde Tocht naar Chatham – zijn verfilmd. Ook is er ruimte voor de nodige politieke intrige. Gesuggereerd wordt dat één van die intriges uiteindelijk leidde tot de dood van Michiel de Ruyter.

Johan de Witt vs. Willem van Oranje

De Ruyter was goed bevriend met de machtige, staatsgezinde politicus Johan de Witt. Negentien jaar lang (tot en met augustus 1672) was Johan de Witt raadpensionaris van Holland. Destijds had de Republiek geen premier, maar was de raadpensionaris van het meest invloedrijke gewest, Holland, tevens de machtigste man van de Republiek. In het rampjaar 1672 kwam er een einde aan de macht van De Witt en aan het Eerste Stadhouderloze Tijdperk: Willem III van Oranje werd (mede door toedoen van de prinsgezinden) stadhouder van Holland, Zeeland en Utrecht. Hierop nam Johan de Witt ontslag als raadpensionaris. Kort daarna, op 20 augustus werden Johan (en zijn broer Cornelis) op brute wijze vermoord door een woedende menigte burgers. Volgens deze burgers waren de gebroeders De Witt oorzaak van verschillende tegenslagen die de Republiek tijdens het rampjaar te verduren kreeg.

Risicovolle missie naar Italië

Michiel de Ruyter had inmiddels diverse succesvolle zeeslagen tegen de Engelsen uitgevochten. Na de Vrede van Westminster in 1674 met de Engelsen, waren de Fransen er nog als grote vijand van de Republiek. De Staten-Generaal gaf admiraal De Ruyter in 1675 opdracht om Spanje bij te staan in hun strijd tegen de Fransen: de Spanjaarden vreesden de verovering van (het destijds Spaanse) Napels en Sicilië door Frankrijk. De Ruyter besloot te gaan, hoewel het eskader waarmee hij op expeditie gezonden werd te klein en te licht bewapend was. De Ruyter zou hierover het volgende hebben gezegd: "De Heeren hebben mij niet te verzoeken, maar te gebieden, en al wierd mij bevoolen ’s Lands vlagh op een enkel schip te voeren, ik zou daarmee t’zee gaan en daar de Heeren Staten hunne vlag betrouwen, zal ik mijn leven waagen" In het filmepos over De Ruyter wordt gesuggereerd dat Willem III de Staten Generaal ertoe bewoog De Ruyter met voorbedachten rade op een dergelijke zelfmoordmissie stuurde. Dit om de zeeheld, die veel staatsgezinde vrienden had, uit de weg te ruimen. Hoewel Willem III de zeeheld wellicht liever kwijt dan rijk was, zijn er geen harde bewijzen voor een dergelijk complot.

Slag bij Agosta

Michiel de Ruyter, dan al 68 jaar oud en verzwakt door niersteenaanvallen, koerste in augustus 1675, ten tijde van de Frans-Nederlandse Oorlog met zijn vloot richting Sicilië en vocht daar diverse zeeslagen uit. Op 22 april 1676 trof de Nederlands-Spaanse vloot van De Ruyter de Franse vloot (onder leiding van Du Quesne) nabij Agosta en werd een korte, maar hevige strijd geleverd. Geen van beide partijen verloor een schip aan de tegenstander, maar er vielen wel veel doden. Aan het eind van de middag werd Michiel de Ruyter geraakt door een Franse kanonskogel die onder andere zijn rechterbeen verbrijzelde. Toen Du Quesne hoorde dat De Ruyter dodelijk gewond was, staakte hij de strijd en trok zijn vloot terug uit respect voor de zeeheld.

De dood van Michiel de Ruyter

De eerste dagen na deze slag leek De Ruyter niet dodelijk gewond, hij schreef nog naar zijn vrouw en kinderen: ‘Het staat God lof met de wonden en de fracturen naar de tijd tamelijk wel …’ Maar een aantal dagen later raakten zijn wonden geïnfecteerd en stierf admiraal De Ruyter alsnog op het schip de Eendracht, op 29 april 1676.

Eerbetoon vanuit onverwachte hoek

Er gebeurde iets opmerkelijks toen de Eendracht met het lichaam van De Ruyter vanuit Sicilië richting de Republiek koerste. In de Franse steden waar de Eendracht langs voer, werden saluutschoten afgevuurd als eerbetoon aan de Nederlandse zeeheld. Lodewijk XIV van Frankrijk gaf hier opdracht toe, terwijl Frankrijk en de Republiek op dat moment nog in oorlog verwikkeld zijn.Op 18 maart 1677 wordt het lichaam van Michiel de Ruyter bijgezet in de Nieuwe Kerk van Amsterdam. Duizenden toeschouwers kwamen om een glimp van de vier uur durende, indrukwekkende plechtigheid op te vangen. Daarnaast waren er honderden genodigden aanwezig in de kerk om de zeeheld de laatste eer te bewijzen.