Zeven hoofdsteden die uit de grond zijn gestampt

Een hoofdstad is de belangrijkste stad van het land. Over het algemeen is het de zetel van de regering en het uithangbord van de staat. Zo’n stad moet vaak aan een heleboel eisen voldoen. Sinds het begin van stedelijke samenlevingen zijn er regeringen geweest die speciaal een stad hebben gesticht om als hoofdstad dienst te doen. In dit artikel geven we zeven voorbeelden:

De stad van Achnaton (of Amarna)

Ver voor het begin van onze jaartelling, werd Egypte geregeerd door Farao Achnaton. Anders dan de andere farao’s was hij een strikte aanhanger van het monotheïsme: het geloof in één god. Hij verbood daarom de verering van alle goden in zijn rijk op één god na. Dit was de god die bekend stond als Aton, de god van het licht. Om Aton tevreden te stellen, liet Achnaton tussen de Egyptische steden Thebe en Memphis een volledig nieuwe stad bouwen: Amarna. Nadat de stad af was en tot hoofdstad was benoemd, focuste Achnaton alleen nog maar op het vereren van de god Aton. De Farao had daardoor in de volgende zeventien jaar geen tijd meer om Egypte te besturen. Na zijn dood werd het monotheïsme weer afgeschaft en werd Memphis de nieuwe hoofdstad van Egypte. Niet lang daarna werd de stad met grond gelijk gemaakt door Farao Horemheb.

Bagdad

Nadat Arabische moslims het Midden-Oosten hadden veroverd, werd al snel duidelijk dat het moeilijk zou worden om het immense rijk vanuit het afgelegen Medina of Mekka te besturen. De hoofdstad werd eerst verlegd naar Damascus, maar toen de dynastie van de Abbasiden de macht overnam, werd het vruchtbare Mesopotamië het centrum van het rijk. Tussen de rivieren de Tigris en de Eufraat werd in 762 na Christus de nieuwe stad Bagdad gebouwd. Door de rivieren met elkaar te verbinden door middel van kanalen, was deze stad makkelijk te verdedigen en was het gebied eromheen zeer vruchtbaar voor de landbouw. Anders dan de moderne steden, die vaak een vierkante of rechthoekige vorm hebben, had Bagdad oorspronkelijk een ronde vorm met in het midden het paleis van de Kalief.

Brasilia

In 1960 werd Brasilia de huidige hoofdstad van het Zuid-Amerikaanse land Brazilië. Het werd gebouwd op een leeg plateau in het binnenland. De stad moest een alternatief worden van het overbevolkte Rio de Janeiro. Daarnaast zou de ligging ervoor zorgen dat de zuidelijke kustregio niet zou worden voorgetrokken in de politiek. De gebouwen in de ruim opgezette stad, dat de vorm van een vliegtuig heeft, zijn ontworpen door Oscar Niemeyer. De vraag is echter of de stad heeft voldaan aan zijn verwachtingen, nu in de directe omgeving van de stad talloze sloppenwijken zijn gebouwd.

Canberra

Australië ging op zoek naar een hoofdstad na de samenvoeging van zes Britse koloniën in 1901. Vertegenwoordigers van de kolonies wilden niet dat Sydney de hoofdstad zou worden en eisten dat er een nieuwe stad gebouwd zou worden op ten minste honderd mijl afstand van Sydney. Na een reeks spannende debatten werd er met kleine meerderheid voor de plek gekozen waar het kleine dorpje Canberra lag. Er werd een ontwerpwedstrijd uitgeschreven, die gewonnen werd door de Amerikaan Walter Burley Griffin. Tot de bouw van Canberra af was, zetelde de regering in Melbourne, maar het was nooit de officiële hoofdstad. Canberra is sinds 1927 officieel de hoofdstad van Australië.

New Delhi

De hoofdstad van de kolonie Brits-Indië was altijd Calcutta geweest. Hoewel dit een belangrijke handelslocatie was, was de ligging aan de kust niet ideaal om van daaruit de rest van Indië te regeren. Het oog viel daarom al snel op Delhi, een stad die vroeger de hoofdstad was geweest van het Mogolrijk. De centrale ligging was perfect, maar de stad was vervallen en voldeed niet aan de moderne behoeftes van de Britse koloniale overheersers. Daarom werd er een nieuwe stad gebouwd met moderne gebouwen en brede wegen. De bouw begon in 1911, maar werd pas afgerond in 1931. De stad is nog altijd de hoofdstad van India.

Sint Petersburg

Nadat de Russische tsaar Peter de Grote in 1703 een groot gebied van Zweden had veroverd, stichtte hij in dat gebied de stad Sint Petersburg. Niet lang daarna, in 1711, maakte Peter de Grote de stad tot de nieuwe hoofdstad van het Russische Rijk. Het enige strategische element van de stad was het ongunstige klimaat, wat er ook voor zorgde dat het er niet fijn vertoeven was. De stad werd gebouwd op de plek van een moeras, in erbarmelijke omstandigheden. Veel mensen konden het werk niet aan en overleden ter plekke. Ondanks de ligging, trokken er na 1712 veel mensen naar de stad. De stad werd gezien als een typisch Europese stad in een verder Aziatisch land. De moerasstad bleef de hoofdstad van het tsarenrijk, totdat de bolsjewieken de macht overnamen en Moskou de hoofdstad maakten van de Sovjet-Unie.

Washington DC

In het jaar 1790 zochten de Verenigde Staten een plek om de federale overheid van het land te vestigen. Ze vonden hiervoor een stuk grond van 260 vierkante kilometer binnen het territorium ‘District of Columbia’. De stad groeide al snel uit haar voegen. Tegenwoordig is de stad synoniem voor het territorium waarin het ligt. Vandaar de naam ‘Washington DC’, die wordt gebruikt om geen verwarring te veroorzaken met de gelijknamige Amerikaanse staat in het noord-westen van het land.

Leestip:

nieuwe steden brasilia Nieuw Amsterdam in Berbice (Guyana) – De planning en bouw van een koloniale stad, 1764-1800
Auteur: L. Bosman
Uitgeverij: Verloren
ISBN: 9065501312
Winkelprijs: €15,–