Zwijnenverering bij de Kelten
"Mensen uit de stad denken altijd dat boeren niks om de dieren geven omdat ze toch naar de slacht gaan."
Ruim 700 varkens zijn afgelopen woensdag omgekomen bij een brand in het Gelderse plaatsje Dremt. Varkens zijn zwijnen die ongeveer 13.000 jaar geleden gedomesticeerd werden door de mens. Hoewel varkens een veel voorkomende en belangrijke veesoort werden, bleven wilde zwijnen tot de verbeelding spreken. De dieren werden vereerd in de Keltische godsdienst en werden geassocieerd met kracht en heldhaftigheid.
Archeologisch onderzoek wijst erop dat wilde zwijnen 13.000 jaar geleden voor het eerst werden gedomesticeerd in het stroomgebied van de Tigris, in het latere Mesopotamië. Al snel verspreidde het gebruik zich ook naar het oostelijke Middellandse Zeegebied en Europa. Boeren hielden kuddes varkens, die ze in bossen lieten grazen op eikels en vruchten. De dieren werden vooral gehouden om hun vlees, maar werden ook voor andere doeleinden gebruikt. Zo werden schilden omwikkeld met varkenshuid, werden de botten bewerkt om gereedschap mee te maken en kon men van varkenshaar borstels maken.
Hoewel het gedomesticeerde varken een veel voorkomend veedier werd, bleef het wilde zwijn tot de verbeelding spreken. Het zwijn werd dan ook onderdeel van religie, zo ook bij de Kelten. Zij zagen het zwijn als een symbool van vruchtbaarheid, dapperheid en kracht, maar ook als het dier van chaos, oorlog en koppigheid. Zwijnen werden bovendien gezien als de heilige dieren van de woudgodin Arduinna, die zowel door de Kelten als door sommige Germanen werd vereerd. De Kelten maakten regelmatig offers van wilde zwijnen aan de goden. Ze slachtten jonge biggen en ‘deelden’ hun vlees met de goden, een ritueel waarbij ze het zwijn zelf grotendeels opaten.
Omdat wilde zwijnen met hun slagtanden en krachtig postuur gevaarlijke dieren waren, werden ze een symbool voor de krijgskunst. Verschillende Keltische volkeren beeldden het zwijn af op munten en wapentuig. Ook een aantal Romeinse legioenen hadden een wild zwijn als mascotte. Het dier werd afgebeeld met de rugharen overeind, de houding die zwijnen aannemen als ze in een agressieve stemming zijn. Verder droegen sommige Kelten in de strijd een muziekinstrument mee, de carnyx. Dit was een bronzen hoorn met een uiteinde dat leek op een zwijnenkop. De Kelten bliezen op de carnyx voor de strijd, om hun vijanden angst in te jagen.
Zwijnen worden tegenwoordig niet meer vereerd in religie, maar varkens worden daarentegen nog steeds gehouden voor hun vlees. In het Gelderse plaatsje Dremt zijn afgelopen woensdag ruim 700 varkens omgekomen bij een brand.
