vluchtelingen herenigd Stockholm Estland

Historische Foto: Estlandse vluchtelingenfamilie na 13 jaar herenigd

Het was een emotioneel weerzien: in 1958 werd het Estlandse gezin Milk na 13 lange jaren eindelijk herenigd met hun oudste dochter Marit op het vliegveld van Stockholm. Sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog hadden ze elkaar niet meer gezien.

Vluchten voor de Sovjets

De Tweede Wereldoorlog was een tumultueuze tijd voor Estland. In 1940 bezette Stalin het land, samen Letland en Litouwen, omdat de landen samen zouden spannen tegen de Sovjet-Unie. In 1941 veroverde Nazi-Duitsland Estland en voerde daar een dienstplicht in om het leger aan te vullen. In de herfst 1944 wist de Sovjet-Unie het gebied opnieuw te veroveren. Estland zou pas na de val van de Sovjet-Unie weer onafhankelijk worden.

Dit was de chaotische situatie waarin het Estlandse Remi en Helga Milk zich bevonden. Remi was een onderscheiden piloot in het Estlandse leger en vocht met de Duitsers mee tegen de Sovjet-Unie. Toen het duidelijk werd dat de Russen bij de grens stonden stuurde Remi zijn familie naar Duitsland. Helga, hun 1-jarige dochter Marit en Remi’s moeder vluchtten naar Mecklenburg. Remi zelf vloog met drie vliegtuigen toen duidelijk werd dat de Sovjets de strijd gingen winnen naar het neutrale Zweden.

Van de ene moeder tot de andere

Een jaar later wist ook Helga naar Zweden te komen, maar de rest van het gezin bleef achter in door de Sovjet-Unie bezet gebied. Tien jaar lang was er geen contact en wist het gezin Milk niet wat er met hun (schoon)moeder en dochter gebeurd was. Pas in 1956 kregen ze bericht dat Marit nog in leven was. De in- en uitreisregels voor de Sovjet-Unie waren echter zeer streng, en het gezin Milk kon geen toestemming krijgen om met hun dochter te herenigen.

Er kwam pas een doorbraak in 1957, toen Helga een smeekbrief stuurde naar Jekaterina Foertseva. Foertseva was een van de weinige hooggeplaatste vrouwelijke politici in de Sovjet-Unie. Bij de brief aan Jekaterina voegde Helga een foto toe van haar gezin met de drie zonen die ze hadden gekregen in Zweden en schreef ze dat ‘een moeder een beroep deed op een andere moeder’. Zes weken later kreeg Marit toestemming om zich bij haar familie in Zweden te voegen.

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Instagram!

Hereniging in Stockholm

Na dit goede nieuws reisde de toen 14-jarige Marit met de trein vanaf Leningrad (het huidige Sint-Petersburg) naar Helsinki. Daar werd Remi herenigd met Marit op 11 februari 1958. Vanaf Helsinki vlogen vader en dochter door naar Zweden.

De foto van de familie Milk boven dit artikel werd gemaakt op het vliegveld van Stockholm, waar de rest van het gezin Remi en Marit opwachtte. Blij maar ook licht ongemakkelijk staan de familieleden voor het eerst in 13 jaar bij elkaar. Marit heeft hiervoor nog nooit haar broers ontmoet, en ook van haar ouders kan ze slechts weinig eerdere herinneringen hebben gehad. Over hoe het met het gezin verder is gegaan is weinig bekend, behalve dat Remi Milk in 2011 in Zweden is overleden.

Het gelukkige verhaal van de hereniging van de familie Milk kreeg internationaal veel aandacht, en ook in Nederland verschenen er verschillende berichten over. Het Nieuwsblad van het Zuiden kondigde het verhaal zelfs aan met de kop ‘De wonderen zijn de wereld nog niet uit’. Want, zo herinnert het krantenartikel de lezers, er waren ook veel families die minder geluk hadden en die door de hardvochtigheid van de Sovjets gescheiden bleven.