Geschiedenis Oeganda

De Oegandese president Museveni ondertekende op 24 februari 2014 een nieuwe wet waardoor homo’s in het land harder gestraft kunnen worden. De president had een simpele verklaring voor zijn besluit. Hij ‘begrijpt niet dat je op mannen kunt vallen’. Op het verrichten van homoseksuele handelingen staat vanaf nu veertien jaar gevangenisstraf. Sinds de onafhankelijkheid van Oeganda is het de regering nog niet gelukt een stabiele staat te creëren.

Vroege geschiedenis Oeganda

2000 tot 1500 jaar geleden kwamen de Bantoe-sprekende volkeren uit Centraal- en West-Afrika naar het gebied dat nu het zuiden van Oeganda is. Deze eerste bewoners behoorden tot de Urewe cultuur. Zij ontwikkelden de landbouw en waren in staat metaal te bewerken. Er werden koninkrijken gesticht waarvan Buganda de grootste was. In het noorden van Oeganda vestigden Nilotische volkeren, veehouders uit de Nilotische taalgroep die oorspronkelijk uit Soedan kwamen. Tot de achttiende eeuw leefden deze twee etnische groepen samen in het land.

Oeganda werd Brits protectoraat

Halverwege de 19e eeuw arriveerden de eerste Europeanen in Oeganda. Het land werd ‘de parel van Afrika’ genoemd omdat het land bijzondere natuur had en rijk aan grondstoffen was. Katholieke missionarissen uit Engeland wilden de inwoners tot het katholieke geloof bekeren, terwijl de Europese protestantse zendelingen Oeganda protestants wilden maken. De reeds gearriveerde moslims probeerden de Islam als staatsgodsdienst te introduceren. De verschillende religieuze denkbeelden leidde tot oorlog in Oeganda. Groot-Brittannië maakte een einde aan deze strijd door het land in 1894 te koloniseren. 

Militaire coups

Na de Tweede Wereldoorlog verloor Groot Brittannië haar koloniale imperium en ook Oeganda verkreeg in 1962 zijn onafhankelijkheid. Sinds die tijd is de politieke situatie in het land zelden stabiel geweest. De verschillende stammen hebben eigen legers die sinds de onafhankelijkheid tegen elkaar strijden. In 1966 werd de eerste gewelddadige staatsgreep gepleegd door Milton Obote. Hij schafte de verschillende koninkrijkjes in het land af en was de grondlegger van de gecentraliseerde eenheidsstaat. Van de democratische ambities van Obote was al snel niets meer over.

Idi Amin

Idi Amin: De slager van Afrika

Generaal Idi Amin zette Obote in 1971 af, waarna de voormalig president vluchtte naar Tanzania, om daar in ballingschap te verblijven. Militaire leiders die de staatsgreep van Amin niet steunden werden direct geëxecuteerd. Amin werd al snel ‘de slager van Afrika genoemd’ en deze naam is niet voor niets gekozen. Buitenlanders moesten Oeganda verlaten en degene die dat niet deden werden vermoord. Het regime van de oud-bokskampioen was één van de meeste bloedige uit de geschiedenis van Afrika, naar schatting zijn er 300.000 tot één miljoen mensen tijdens zijn bewind vermoord. Na acht jaar terreur groef Amin zijn eigen graf. Vanwege een persoonlijke vete met Julius Nyerere, de president van Tanzania viel hij dit land in 1979 aan. De troepen van Nyerere dwongen hem echter tot overgave.

Opvolger Amin

Na het schrikbewind van Amin volgt een nieuwe periode van onrust, wederom onder leiding van Milton Obote.  Zijn tweede termijn stond echter wel in het teken van het verbeteren van relaties met Amerika en Groot-Brittannië. De rebellenbeweging National Resistance Army greep onder leiding van Yoweri Kaguta Museveni in 1986 de macht. Museveni is tot op heden de president van Oeganda.

Grote problemen in Oeganda

De afgelopen twintig jaar werd Oeganda geteisterd door groot geweld tussen de verschillende legers. De NRA (National Resistance Army), LRA (Lord’s Resistance Army), HSM (Holy Spirit Movement) en de UNLA (Uganda National Liberation Army) zijn de belangrijkste betrokken partijen. Vooral de LRA heeft de afgelopen jaren naar schatting 25.000 kinderen ontvoerd. De jongens werden gedwongen om kindsoldaat te zijn, de meisjes werden seksslaaf.

Naast de voortdurende conflicten zijn ook HIV en AIDS grote problemen voor het land. In de jaren ’90 was bijna twintig procent van de bevolking geïnfecteerd met HIV. Oeganda behoort tot de landen met de laagste levensstandaard ter wereld. De helft van de bevolking leeft onder de armoedegrens.

Sancties tegen Oeganda

De wet tegen de homoseksualiteit bezorgd een deel van de bevolking nieuwe ellende. Oegandese media hebben de jacht op homo’s inmiddels geopend. Zowel de Verenigde Staten als de Europese Unie hebben geschokt gereageerd op de recente ontwikkelingen in Oeganda. Naar aanleiding van de anti-homowet heeft staatssecretaris Fred Teeven besloten het asielbeleid voor homo’s uit Oeganda te versoepelen.  Daarnaast besloot Minister Ploumen van Ontwikkelingssamenwerking dat Nederland de zeven miljoen die het Oeganda jaarlijks schenkt ‘om de rechtsstaat te verstevigen’ voorlopig niet uitkeert. De overige miljoenen die worden besteed aan voedselprogramma’s worden niet opgeschort.