Polygraaf voor het eerst gebruikt als bewijs tijdens een rechtszaak

De polygraaf, ofwel de leugendetector, werd op 2 februari 1935 voor het eerst gebruikt als bewijs in een Amerikaanse rechtszaak. Het mechanisme meet onder andere bloeddruk, hartslag en ademhaling om te achterhalen of de proefpersoon de waarheid spreekt. De polygraaf heeft niet slechts één uitvinder maar is het product van meerdere experimenten van verschillende onderzoekers.

De eerste leugendetectoren in Italië

De basis voor de polygraaf werd gelegd in Italië. In 1878 onderzocht psycholoog Angelo Mosso het verband tussen enerzijds de bloedsomloop en ademhaling en anderzijds verschillende fysieke stimulansen. Zeventien jaar later experimenteerde criminoloog Cesare Lombroso met een bloeddrukmeter tijdens politieondervragingen. De psycholoog Vittorio Benussi ontwikkelde in 1914 een methode om de oprechtheid te meten aan de hand van iemands ademhaling. Zij concludeerden alle drie dat liegen een emotionele verandering veroorzaakt, dat resulteert in waarneembare veranderingen in bloeddruk en ademhaling.

Lasso van de waarheid

De Amerikaanse psycholoog William Marsten onderzocht hoe gedrag voorspeld kon worden. Het viel hem op dat angst of spanning de bloeddruk verhoogde. In 1915 ontwikkelde hij een bloeddrukmeter die later onderdeel zou worden van de polygraaf. Marsten was tevens de bedenker van Wonder Woman, een stripheldin die met haar ‘lasso van de waarheid’ iedereen de waarheid kon laten spreken. In 1921 ontwikkelde Canadeese psycholoog John Larson een instrument dat over het algemeen wordt beschouwd als de eerste moderne polygraaf. Hij bouwde voort op Marstens experimenten en voegde een ademhalingstest toe. Larson werkte samen met de Californische politie en paste zijn polygraaf toe tijdens politieondervragingen. Vier jaar later werd Larson geassisteerd door de Amerikaanse student Leonarde Keeler, die Larsons instrument verder verbeterde. Terwijl Larsons instrument breekbaar en loodzwaar was, maakte Keeler een mobiele, stevigere polygraaf.

Polygraaf in een rechtszaak

Op 2 februari 1935 werden resultaten van een polygraaftest voor het eerst voorgelegd aan een Amerikaanse jury. De rechter van de zaak had de polygraaf gezien tijdens de Chicago World Fair in 1933en wilde het gebruiken in zijn rechtszaak. Twee verdachten van een poging tot moord werden getest en het instrument gaf aan dat ze logen over hun onschuld. Dit is echter één van de weinige rechtszaken waarin de polygraaf werd gebruikt als bewijsmateriaal. Er bestaat te veel onenigheid over de betrouwbaarheid van de polygraaf om de resultaten van een test in te zetten als bewijs.

Afbeelding:

Keeler test leugendetector. Agence de presse Meurisse [Public domain], via Wikimedia Commons