Wat zocht Mussert op de Veluwe?

Bij de ‘muur van Mussert’ in Lunteren wilde de Nationaal Socialistische Beweging het Nederlandse volk verenigen. De NSB stelde alles in het werk om een gewijde sfeer te scheppen rond een cultus van het vaderland. Maar het sloeg niet aan.

Door René van Heijningen Een monument voor de eeuwigheid moest het worden: de muur die NSB-leider Anton Mussert in 1938 op de Goudsberg bij Lunteren liet bouwen. Een podium waar de zegeningen van het nationaalsocialisme zouden worden gepredikt, opdat het Nederlandse volk, ‘in herboren Godsvertrouwen, hernieuwde liefde voor Volk en Vaderland en herwonnen arbeidseer’, weer een grote toekomst tegemoet zou kunnen gaan. Zodat het nageslacht zou zeggen: ‘In Alkmaar begon de victorie, in Lunteren begon de wederopstanding.’

NSB-partijdag in Lunteren

Waar de Duitse nazi’s in de jaren dertig ieder jaar in september in Neurenberg hun opwachting maakten, daar trokken hun Nederlandse geestverwanten op Tweede Pinksterdag naar Lunteren. De beelden van uitzinnige mensenmassa’s in nazi-Duitsland zijn iedereen bekend, vooral dankzij Triumph des Willens, Leni Riefenstahls filmische verslag van de Neurenbergse Reichsparteitage van 1934. Ging het er op de Veluwe ook zo aan toe? Een getrouwe kopie van ‘Neurenberg’ is ‘Lunteren’ qua architectuur in ieder geval niet geworden. Was het partijdagterrein in Neurenberg vooral een Willensausdruck, een toonbeeld van de macht en kracht van het nieuwe Duitsland, zijn kleine broertje in Lunteren moest iets anders uitstralen. Hier wilde de NSB haar grootste ideaal in praktijk brengen: de verdeelde natie verenigen in één Germaanse volksgemeenschap.

Benieuwd hoe dit afloopt? Je vindt het hele artikel in het lentenummer van Geschiedenis Magazine, dat vanaf 15 april verkrijgbaar is in boekhandel en kiosk. Dit nummer thuis ontvangen? Neem vóór donderdag 31 maart 16:00 uur een abonnement, profiteer van de speciale aanbieding: 1 jaar slechts € 37,50 (i.p.v. € 59,95) én 5 welkomstcadeaus!