Hoe gingen de kinderen van Bormann en Himmler om met de daden van hun vaders?

Toen de Tweede Wereldoorlog ten einde kwam, werd het duidelijk wat voor een gruwelijkheden het naziregime had aangericht. Het Duitse volk moest met deze kennis leren leven. De meeste Duitsers konden zich enigszins onttrekken aan schuld voor de Holocaust, zij hadden het immers nicht gewusst. De kinderen van de nazi-kopstukken hadden deze mogelijkheid vaak niet. Hoe gingen zij om met de ontdekking van hun vaders daden?

Gudrun Himmler

Gudrun Himmler en haar ouders

Op 15-jarige leeftijd werd de dochter van Heinrich Himmler met haar moeder gearresteerd door Amerikaanse soldaten. Zodra de oorlog was afgelopen zou iedereen die iets wist van de Holocaust of andere oorlogsmisdaden immers worden gestraft. De familie van de Reichsführer SS waren dan ook belangrijke getuigen en wellicht schuldigen.

Onwetendheid

Al snel bleek dat Gudrun vrijwel niets van de moorden op Joden afwist. Uit ondervraging bleek dat zij maar eenmaal in een concentratiekamp was geweest, waar haar vader bovenal vertelde over verschillende kruiden die in een tuin groeiden. “De gevangen Joden zijn misdadigers”, legde Himmler haar uit.

Speciaal geval

Ondanks dat de ondervragingen niets opleverden, ging Gudrun niet vrijuit. Ze was dan ook een speciaal geval: te jong om het kwaad dat haar vader had gedaan te begrijpen, maar ook het kind van Himmler dat met kerstmis een cadeautje kreeg van Hitler. Ze zou net als de nazi-kopstukken worden opgesloten in Neurenberg, maar met wat meer vrijheden. De afscherming van de buitenwereld was ook een daad van bescherming: de naam Himmler maakte, zeker vlak na de oorlog, veel emoties los.

Ontkenning van de waarheid

Waarom begon Gudrun niet een nieuw leven onder een andere naam?  Het pijnlijke aan dit verhaal is dat Gudrun, zelfs toen zij op 30-jarige leeftijd werd geïnterviewd door Stephan Lebert, nog altijd heilig geloofde in haar vaders onschuld. Hij stierf in gevangenschap door een verstopte cyanide-capsule door te bijten. Zelfs over dit zelfmoordfeit had zijn dochter haar twijfels. Toen  zij in november 1946 met haar moeder werd vrijgelaten, bleef ze aan de naam Himmler vasthouden.

Pijnlijk ontslag

De naam Himmler kostte haar vele banen. Het meest dramatische voorbeeld daarvan was toen Gudrun werkte voor een hotel. Ze stond ene dr. Goldman vriendelijk te woord en gaf hem de sleutels van zijn kamer. Toen de doctor de achternaam van de receptioniste vernam, stormde hij op haar af. “Ik had ooit een vrouw die vermoord werd in Auschwitz, moet ik mevrouw Himmler hiervoor bedanken?!”

Martin Bormann

Martin Bormann senior

Een speelkameraadje van Gudrun in de tijd van de nazi-overheersing was Martin Bormann, zoon van het gelijknamige hoofd van de partijkanselarij en privésecretaris van Hitler. Stephan Lebert interviewde ook dit kind van een nazi-kopstuk. Zijn verhaal heeft veel overeenkomsten met dat van de dochter van Himmler. Martin was ook 15 jaar toen de oorlog ten einde kwam. Net als Gudrun is zijn leven getekend door de daden van zijn vader. Zijn ondervragingen waren iets heftiger omdat hijzelf meevocht tijdens de laatste dagen van de oorlog.

Priester en missionaris

Het grote verschil tussen Martin en Gudrun is echter hoe zij om zijn gegaan met hun duistere afkomst. Martin geloofde niet in zijn vaders onschuld, maar werd een christelijk priester die gedurende zijn leven onder andere missionaris was in Congo. Later reisde hij Duitsland rond, om de nieuwe generatie over de wreedheid van het naziregime te vertellen. Hij reisde zelfs naar Israël om een groep mensen die de Holocaust hadden overleefd te ontmoeten.

Onmogelijk los te laten

Het enige dat hij in dit latere leven nog met Gudrun gemeen had, was dat beide een portret van hun vader in hun kamer hielden. Martin vertelde dat Gudrun hem eens opbelde, omdat zij woedend was dat Martin ‘zulke slechte dingen’ over het verleden van hun vaders rondbazuinde. “Ik probeerde haar uit te leggen dat onze vaders en de daden van onze vader twee verschillende dingen waren, maar zij kon het niet begrijpen.”