De Stonewall-rellen: inspiratiebron voor Gay Pride over de hele wereld

Dit weekend is Amsterdam het toneel van Gay Pride. Het thema van de Pride dit jaar is 'Heros’. Elk jaar is Amsterdam even het centrum van vrijheid en gelijkheid voor LGBT-mensen. Maar hoe is de Gay Pride eigenlijk ontstaan?

Voor de Stonewall-rellen

Voordat de Stonewall-rellen die gezien worden als inspiratiebron voor Gay Prides over de hele wereld, in 1969 plaatsvonden, waren er andere acties om te strijden voor gelijke rechten van LGBT-mensen (lesbian, gay, bisexual en transgender) die ook als inspiratiebron gezien kunnen worden. Eén van de veelgebruikte manieren om hun stem te laten horen was via demonstraties met posters. De demonstraten zochten drukbezochte of belangrijke plekken op. Opvallend aan deze manier van demonstreren was de dresscode. Vrouwen waren in rok en mannen droegen een stropdas. Dit omdat mensen dan zouden zien dat LGBT-mensen zich goed konden presenteren en dus inzetbaar waren voor welke baan dan ook ongeacht hun geaardheid.

Stonewall-rellen

Vrijdag op zaterdagnacht 28 juni 1969 viel de politie de Stonewall Inn binnen, een homobar in Greenwich Village. Opvallend aan deze inval was dat een groot deel van de agenten geen uniform droeg. Daarnaast deelde zij mede dat enkel de personen “zonder identiteitsbewijs, diegene die gekleed waren in de kledij van het andere geslacht en sommige of alle werknemers” gearresteerd zouden worden. Ergens op dit moment braken er vervolgens rellen uit tussen de bezoekers van de bar en de agenten.

Hoe de rellen precies begonnen is onduidelijk. Enerzijds werd beweerd dat Sylvia Rivera, een travestiet, een fles naar een politieman gooide nadat deze gepord had met een knuppel en dat vervolgens de rellen uitbraken. Anderzijds werd beweerd dat de rellen uitbraken nadat een lesbienne zich verzette toen zij naar de politiewagen werd gebracht en anderen zich geïnspireerd voelde door haar verzet. De rellen werden groter nadat de politie op straat gedurende de nacht vrouwelijk uitziende mannen en transseksuelen in elkaar sloeg. Demonstranten gooiden van alles naar de politie terwijl zij ondertussen ‘Gay Power!’  schreeuwden. De politie had de rellen zo slecht onder controle dat zij besloten de Tactical Patrol Force in te zetten. Deze waren gespecialiseerd voor het neerslaan van anti-Vietnam manifestaties. Ook hen lukte het echter niet om de rellen te sussen. Na enkele uren stopte de rellen, om welke reden precies is onbekend. Echter niet voor lang. In de gehele week die daarop volgde waren er meerdere rellen in de nacht.

Eerste Gay Pride

De mensen die betrokken waren bij de rellen organiseerden zich na deze nachten in diverse activistengroepen om te strijden voor LGBT rechten. Dit inspireerde meer mensen in Amerika en zo werden de activistengroepen steeds groter. Dit leidde tot spontane protest marsen waarin mensen schreeuwden om hun rechten. Lilli Vincenz, een deelnemer aan een van deze spontane protestmarsen, zei hierover: “Het was duidelijk dat er dingen aan het veranderen waren. Mensen die zich eerst onderdrukt voelden, voelen zich nu gemachtigd.” Er ontstonden niet alleen spontane marsen, er werd ook een plan gemaakt voor ‘Gay Pride’ marsen. Precies een jaar na de Stonewall-rellen, 28 juni 1970, vonden de eerste Gay Pride marsen plaats  in New York, Los Angeles en Chicago. Het jaar daarna vonden er ook Gay Pride marsen plaats in Boston, Dallas, Milwaukee, Londen, Parijs, West Berlijn en Stockholm. Naar mate de jaren vorderden, nam het aantal Gay Pride marsen ieder jaar toe.

Gay Pride Amsterdam

Hoewel er nog steeds wereldwijd talrijke voorbeelden zijn van situaties die te wensen over laten, zijn vandaag de dag de rechten van LGBT-mensen, zeker in Nederland, verbeterd ten opzichte van de situatie in 1969. In sommige landen is dit echter nog steeds niet het geval. Er zijn nog aanzienlijk veel landen in de wereld waar de Gay Pride wel nodig is om te vechten voor de rechten van LGBT. Vandaag de dag is de Pride in Amsterdam meer dan het vechten voor de rechten van LGBT mensen. Het is ook een manier van vieren dat LGBT-mensen zichzelf kunnen en mogen zijn. Dit gebeurt door middel van meer dan 200 activiteiten, naast de bekende feestjes en de Canal Parade zijn er ook bijvoorbeeld bijeenkomsten, congressen en debatten.