Oorsprong van Palmpasen

Palmpasen is de laatste zondag van de vastentijd. Op deze dag wordt de intocht van Christus in Jeruzalem herdacht, waar de bevolking hem erkende als hun koning en verlosser. Met Palmpasen begint de Goede Week waar het lijden en sterven van Christus wordt herdacht.

De oorsprong van Palmpasen

Binnen het Christendom wordt Palmpasen ook wel Palmzondag of Passiezondag genoemd. Jezus Christus arriveerde in Jeruzalem op een ezel, die symbool stond voor zijn nederigheid. De vele pelgrims die in Jeruzalem waren om Pesach te vieren, spreidden hun mantels uit op de grond voor de ezel en trokken takken van palmbomen. Deze palmtakken stonden symbool voor de overwinning van de ‘’rechtvaardige koning’’. De pelgrims riepen Christus vervolgens toe: ‘’Hosanna! Gezegend hij die komt in de naam van de Heer! Gezegend het komende koninkrijk van onze vader David! Hosanna in de hemel!’’

Christus als rechtmatige koning

Vervolgens arriveerde Christus met zijn twaalf leerlingen in de tempel van Jeruzalem. Bij aankomst joeg Christus de werkende handelaars hier de tempel uit en gooide hun tafels om, omdat de handelaren de tempel tot een 'rovershol' maakten, terwijl de tempel een 'huis van gebed' zou moeten zijn. Deze uiting van woede zou voor een conflict zorgen tussen Christus en de hogepriesters, wat leidde tot de gevangenneming en dood van Christus. Na de gebeurtenis in de tempel genas Christus de zieken, waarna hij met zijn volgers terugkeerde naar Bethanië. De ontvangst van Christus zou koning Salomo er verder aan herinneren dat hijzelf niet als de rechtvaardige koning werd gezien.

De eerste Palmpasenoptochten

De intocht van Christus in Jeruzalem wordt al sinds de middeleeuwen op veel plekken herdacht met een Palmpasenoptocht. In Europa begon deze Rooms-Katholieke traditie in Spanje in de zevende eeuw. Tijdens deze optocht werd Christus uitgebeeld door een bisschop of een priester. Ook werden de apostelen en de ezel uitgebeeld. Tot ongeveer honderd jaar geleden werd er met een Palmpasenoptocht een houten ezel met een beeld van Christus erop door de straat getrokken. Mensen op straat zwaaiden dan de optocht toe met palmtakken.

Hoe viert men tegenwoordig Palmpasen?

In de oorspronkelijk Rooms-Katholieke traditie houden kinderen tijdens de optocht palmpaasstokken in hun handen, als symbool voor de palmtakken die de pelgrims van de bomen plukten. Sommige protestantse christenen doen dit ook. De palmpaasstok heeft vaak de vorm van een kruis, voor het Christussymbool. Bovenop de stok wordt vaak een haan afgebeeld. Dit zou de haan kunnen voorstellen die op Goede Vrijdag kraaide, nadat Petrus drie keer had beweerd Christus niet te kennen. Soms wordt er ook gezongen tijdens deze optochten, gelijk aan hoe het volk juichte bij de aankomst van Christus. Deze liedjes kunnen echter wel een sombere ondertoon hebben, omdat dezelfde mensen die voor Christus juichten later ‘’Kruisig hem!’’ zouden roepen. In Nederland vond de eerste Palmpasenoptocht plaats in Arnhem in 1921. Protestantse christenen vieren dit feest voornamelijk door naar de kerk te gaan. 

Palmpasen is de laatste zondag voor Pasen. Meer lezen over de tradities rondom Pasen? In ons dossier over Pasen lees je alles over dit bijzondere feest.

Leestip:

Nederlandse jaarfeesten en hun liederen door de eeuwen heen
Auteurs: Marita Kruijswijk en Marian Nesse
Uitgeverij: Verloren
ISBN: 9789065509338
Winkelprijs: €25,–

Bestel dit boek

Bronnen:

• Kunst en Cultuur: Wat is Palmzondag?
• Kerknet: Palmzondag: waarom Jezus van hero to zero ging
• Beleven.org: Palmzondag 

AFBEELDING:

• Palmpasen in de Jordaan op een brug over de lauriergracht bij de Hazenstraat: Sagers, Harry / Anefo, via Nationaal Archief