13 juni jarig: Julius Agricola

Het woord Agricola doet misschien denken aan het bekende bordspel, een verzameling van gelijknamige bedrijven of gewoon het woord ‘boer’ (de Nederlandse vertaling van het woord). Het is echter ook de naam van een beroemde Romeinse generaal. Julius Agricola werd op 13 juni 40 n.C. geboren. Hij is tegenwoordig vooral bekend vanwege zijn overwinningen in Britannia. Deze beroemdheid heeft echter ook veel te maken met zijn schoonzoon Tacitus. Wie was deze Romeinse generaal?

Jongere jaren en Vespasianus

Op 13 juni, 40 n.C., werd in het zuiden van Frankrijk Gnaeus Julius Agricola geboren. Toendertijd was dit onderdeel van het Romeinse rijk. Hij kwam uit een welgestelde familie, zijn vader werd in het jaar van zijn geboorte zelfs een Romeinse senator. Agricola begon op 18-jarige leeftijd zijn militaire carrière in de provincie Britannia, waarna hij vervolgens vele verschillende posities vervulde, onder andere in Azië.

69 n.C. staat bekend als het vierkeizerjaar. Nadat Nero was verjaagd en zelfmoord pleegde, volgde er een wispelturig jaar voor het Romeinse rijk. In een korte tijd volgden vier keizers elkaar op. Agricola bevond zich in het kamp van Vespasianus, wie in december 69 n.C. ook werd erkend als de nieuwe keizer. Agricola kreeg op zijn beurt het bevel over het legioen XX Valeria Victrix in Britannia van de dankbare keizer.

Britannia

Na een tijd gediend te hebben in Britannia keerde Agricola weer voor een korte tijd terug naar Frankrijk. In 77 n.C. werd hij echter benoemd tot gouverneur van Brittania, waarop hij weer terugkeerde naar de provincie. Hij verspilde geen tijd en ging gelijk de strijd aan met de Keltische Ordovices in het huidige Wales. Hierna verplaatste hij zijn aandacht naar het noorden. In 82 n.C. was de generaal al een eind het huidige Schotland in getrokken. Zijn verdere tocht naar het Noorden werd echter tegengewerkt door de Caledones. Dit leidde in 83 of 84 n.C. uiteindelijk tot een confrontatie.

De Caledones waren voorheen geen open confrontatie aangegaan, maar deden juist kleine en snelle aanvallen. Toen echter hun voedselvoorraden bedreigd werden door de Romeinen zagen zijn geen andere optie en gingen het gevecht aan. Tacitus noemde de slag ‘de slag bij Mons Graupius’. De slag werd gewonnen door Agricola, al wist een groot deel van de Caledones te vluchten.

Terug naar Rome

Ondanks zijn successen werd Agricola in 85 n.C. teruggeroepen naar Rome. Tacitus schreef dat dit kwam omdat de huidige keizer jaloers op Agricola was. De overwinningen van keizer Domitianus in Duitsland zouden overschaduwd worden door het succes van de gouverneur van Brittania. Toch werd hij groots onthaald en kreeg hij zelfs een eigen standbeeld. Een nieuw gouverneurschap in Afrika sloeg hij af, een andere positie is hem nooit meer aangeboden. Hij overleed uiteindelijk in 93 n.C.

Tacitus

Dat we vandaag de dag weten wie Julius Agricola is, hebben we te danken aan Tacitus. Tacitus was naast orator en consul ook historicus. In 98 n.C. schreef hij zijn eerste twee werken, één is een werk over de Germaanse stammen, de ander is een biografie van zijn schoonvader: Julius Agricola. Deze De vita et moribus Iulii Agricolae (Over het leven en het karakter van Julius Agricola) vertelt over het leven van Agricola en is daarmee de belangrijkste bron over de Romeinse generaal.