Criminaliteit voorkomen door de eeuwen heen

Of we nou willen of niet, criminaliteit is van alle tijden. En daarmee de strijd tegen criminaliteit ook. Hoe probeerden mensen criminaliteit te voorkomen?

Straffen is al eeuwen de meest gebruikte manier om criminaliteit te bestraffen en te voorkomen. Het afschrikwekkende effect van de straffen moet potentiele criminelen op het rechte pad houden. Bekende voorbeelden van afschrikwekkende straffen zijn de openbare terechtstellingen in de middeleeuwen. Criminelen werden voor het oog van het volk terechtgesteld, waardoor niet alleen de crimineel, maar ook het volk een lesje geleerd kreeg: dit was wat je te wachten staat voor een vergrijp. Maar voor veel mensen was zo'n openbare terechtstelling ook gewoon een uitje. Om te voorkomen dat veroordeelde criminelen later, of ergens anders nogmaals de fout in gingen, werden ze vaak ook nog gebrandmerkt. Zo kon iedereen zien dat ze met een veroordeelde misdadiger van doen hadden.

Herziening door Coornhert

In de Nederlandse Gouden Eeuw kwam daar verandering in. De Nederlander Coorhert pleitte voor een herziening van de straffen. Hij pleitte ervoor dat criminelen door hun straf een heropvoeding kregen door werkstraffen. Volgens Coornhert waren de werkstraffen nog veel afschrikwekkender en het opvoedende karakter van de werkstraf, zou er voor zorgen dat een crimineel niet nogmaals de fout in zou gaan. Zo zou op de lange termijn criminaliteit veel beter voorkomen worden dan met lijfstraffen en geldboetes. Op deze manier ontstond het bekende Rasphuis in Amsterdam.

Einde van lijfstraffen

Daarmee had Coornhert een grote verandering ingezet in het denken over straffen. Gruwelijke straffen met verminkingen werden langzaamaan steeds meer vervangen door straffen waarbij heropvoeding centraal stond. Lijfstraffen bestaan niet meer in Nederland sinds 1870 en de laatste doodstraf in vredestijd werd gevonnist in 1860. Straffen gebeurde met geldboetes en celstraffen in tuchthuizen. De nadruk ligt tegenwoordig meer op het voorkomen dat iemand de fout in gaat, dan op het afstraffen van misdadigers die al in de fout zijn gegaan.

Moderne manieren: in de gaten houden en afschrikken

Dat voorkomen dat misdadigers de fout in gaan, gebeurt tegenwoordig al voordat de criminele daad plaatsvindt. Een bekende manier waarmee mensen proberen criminaliteit te voorkomen, is door het plaatsen van een beveiligingscamera. Daarbij wordt gebruik gemaakt van een aantal factoren: doordat de crimineel door de camera wordt opgenomen, is hij of zij makkelijk te herkennen en daardoor te pakken en te straffen. De combinatie van het afschrikwekkende effect van de straffen en de verhoogde pakkans moet criminelen ervan weerhouden de fout in te gaan. Tegelijk kan iemand die de camerabeelden in de gaten houdt, al zien dat iemand iets van plan lijkt te zijn en de politie op die plek afsturen. Moderne beveiligingscamera's zijn zelfs uitgerust met computers die zulke signalen al kunnen herkennen en doorgeven aan de politie.

Leestip:

geschiedenis beveiligingscamera Dirck Volckertsz Coornhert (1522-1590): een wondere ijveraar
Auteur: Gerrit Voogt
Uitgeverij: Verloren
ISBN: 9789087048082
Winkelprijs: €15,-