De koloniale geschiedenis van Panama

Als men aan Panama denkt, zullen de meeste mensen direct aan het Panamakanaal denken. Dit kanaal verbindt de Atlantische en Stille Oceaan en heeft daarom een cruciale rol in de wereldhandel. Andere denken misschien aan de uitgestrekte Caribische stranden of de regenwouden vol tropische vogels. Maar waar men minder snel aan zou denken bij Panama is de complexe geschiedenis die het land heeft doorgemaakt. De koloniale geschiedenis van Panama strekt zich uit over verschillende eeuwen. Van de vroege ontdekking door de Spaanse ontdekkingsreiziger Rodrigo de Bastidas tot aan de uiteindelijke onafhankelijkheid in de 19e eeuw, heeft Panama een turbulente geschiedenis doorgemaakt.

De ontdekking van Panama

In 1501 was Rodrigo de Bastidas de eerste Europeaan die het gebied dat we nu als Panama kennen aandeed. Tijdens zijn verkenningstocht langs de Caribische kust stuitte hij op de landengte die later Panama zou gaan heten. Na Bastidas was het de bekende Christoffel Columbus, die voet aan land zou zetten in Panama. In 1502, tijdens Columbus zijn laatste reis naar de Nieuwe Wereld. Volgens sommige bronnen zou hij bij het bereiken van de monding van de Chagres-rivier inheemse stammen ontdekt hebben. De ontdekkingsreiziger was verwonderd door de rijkdommen van de inheemse volken en het zou niet lang duren voor de Spaanse kolonisten het gebied zouden bereiken om het land en de bevolking uit te buiten.

De rol van de landengte

De geografische ligging van Panama, als landengte die Noord- en Zuid-Amerika met elkaar verbond, maakte van het land een strategisch knooppunt voor de Spaanse koloniale handel. In 1519 begonnen de Spaanse kolonisten met de bouw van de Camino Real, ‘de koninklijke weg’, deze weg zou de Caribische kust verbinden met de Grote Oceaan. Deze route, die later bekend zou staan als de Camino de Cruces, werd een cruciaal onderdeel voor het transporteren van goederen en schatten tussen de Atlantische en Stille Oceaan. Vandaag de dag kun je tijdens een rondreis Panamá  een wandeling maken langs de oude Camino de Cruces.

Panama-Stad

Panama-Stad werd in 1519 gesticht door de Spanjaarden, ze hadden bedacht om de stad aan de kant van de Stille Oceaan te bouwen, omdat de meeste rivaliserende landen en piraten in het Caribische zeegebied zaten. Door de belangrijke ligging en de hoeveelheid goederen die door Panama werd vervoerd, werd Panama-Stad al snel een belangrijk handelscentrum en een verzamelplaats voor schatten afkomstig uit Peru. De stad werd zo welvarend dat het ondanks de ligging toch een aantrekkelijke prooi werd. Verschillende piraten en kapers wisten Panama-stad te bereiken en probeerden deze te plunderen. Het meest succesvol hierin was de Engelse kaper Henry Morgan , in 1671 plunderde hij met zijn leger de stad en stak deze in brand.

Ondanks de plundertochten bleef de economie van Panama floreren, door de handel van edele metalen, zoals goud en zilver, evenals door agrarische producten. Er werden namelijk veel plantages gevestigd, waar onder andere suikerriet, cacao en koffie werden verbouwd. Voor het delven van de grondstoffen en het telen van de gewassen, werd gebruik gemaakt van slaven. Dit alles zorgde voor grote sociale ongelijkheid en economische verschillen tussen de kolonisten, de inheemse bevolking en de tot slaaf gemaakten.

Einde van het koloniale tijdperk

In de vroege 19de eeuw begonnen de bewegingen voor onafhankelijkheid in Latijns-Amerika vorm te krijgen. Panama maakte ook deel uit van de onafhankelijkheidsstrijd, en op 28 november 1821 verklaarde het zich onafhankelijk van de Spaanse overheersers. Kort daarna sloot het zich aan bij Groot-Colombia, een federatie gevormd door Simon Bolivar, die Panama beschouwde als een belangrijk onderdeel van de nieuwe natie.

In 1830 viel Groot-Colombia uiteen, wat leidde tot de oprichting van de onafhankelijke naties Venezuela, Ecuador en Nieuw-Granada (dat later Colombia zou worden). Panama bleef deel uitmaken van Nieuw-Granada, maar na jaren van politieke spanningen, verklaarde het zich op 3 november 1830 opnieuw onafhankelijk. Daarmee kwam een einde aan de koloniale tijd en werd Panama een onafhankelijke natie.