4 mei herdenking op de Waalsdorpervlakte

Deze week vindt zoals elk jaar op 4 mei, naast de plechtigheden op de Dam, ook de herdenkingsdienst op de Waalsdorpervlakte plaats. De vlakte is sinds 1946 een belangrijke herdenkingsplaats omdat hier tijdens de Tweede Wereldoorlog meer dan 250 mensen, onder andere de leden van de bekende verzetsgroep ‘De Geuzen’ door de Duitsers werden gefusilleerd. 

De eerste moord op de Waalsdorpervlakte vond plaats op 3 maart 1941. De Duitsers fusilleerden de verzetsstrijder Ernst Cahn, die vanuit zijn ijssalon in Amsterdam verzetsactiviteiten organiseerde. De ijssalon was ook de thuisbasis voor verschillende Joodse knokploegen. De ijssalon werd op 19 februari 1941 overvallen en Cahn werd overgebracht naar de Scheveningse gevangenis en later gefusilleerd op de Waalsdorpervlakte.

Oranjehotel

De gevangenis in Scheveningen had de bijnaam ‘Oranje Hotel’, omdat hier in de loop van de oorlog duizenden verzetsstrijders en communisten werden opgesloten. Ook deed het dienst als verzamelplaats voor Joden uit Den Haag, die waren opgepakt en op transport naar Duitsland werden gesteld. Na de oorlog werden er nog een aantal oorlogsmisdadigers in het Oranje hotel opgesloten en vervolgens gefusilleerd op de Waalsdorpervlakte. Hierbij waren onder andere Anton Mussert en Hanns Albin Rauter.

Na de oorlog ontstond de herdenkingsdienst spontaan doordat nabestaanden van de geëxecuteerde verzetsstrijders op de vlakte bijeenkwamen om hen te herdenken. Op 30 april 1959 werd door de inwoners van Den Haag een zogenaamde Boudonklok geschonken, als deel van het monument op de vlakte. Het luiden van de klok is het meest kenmerkende aspect van de herdenking op 4 mei. Verder wordt er een tocht over de vlakte, langs het monument, gehouden en wordt het Wilhelmus gespeeld. De organisatie doet er alles aan om het oorspronkelijke persoonlijke karakter van de herdenking te bewaren. Daarom worden er tot op de dag van vandaag geen toespraken gehouden. Er mogen kransen of bloemen worden gelegd, zonder vaste volgorde op basis van rang of stand.

Op bovenstaande foto zien we de kisten met stoffelijke overschotten van enkele gefusilleerde verzetsstrijders, die na de oorlog werden opgegraven. Hiertoe werden gearresteerde leden van de Haagse politie ingezet. De locatie van enkele lichamen kon worden getraceerd doordat een helmplanter die vanwege zijn werk veel op de Waalsdorpervlakte was, getuige was geweest van een aantal executies. Hij had de plaatsen waar de verzetsstrijders werden begraven gemarkeerd, waardoor ze later makkelijk terug te vinden waren.