6 van de invloedrijkste sprookjesschrijvers in de geschiedenis

Waar dromen zijn, is fantasie. Met die fantasie zijn de bekendste verhalen ter wereld bedacht: sprookjes. Iedereen kent ze, zij het in verschillende verschijningsvormen. Enkele voorbeelden zijn Assepoester, Roodkapje en de Kleine Zeemeermin. Vaak zitten er ook vele morele lessen in de sprookjes. Wie zijn de knappe koppen achter deze iconische vertelsels? De redactie zet zes van de bekendste (sprookjes)schrijvers voor je op een rijtje.

1. Giambattista Basile

Giambattista Basile is een redelijk onbekende pionier binnen de sprookjeswereld. Hij werd rond 1575 in Napels geboren. Hij was een Italiaans dichter die als één van de eersten een verzameling aanlegde van sprookjes. Basile had een fascinatie voor folklore, muziek en de regionale taal van Napels. Zijn bekendste werk is de Napolitaanse sprookjes: De cunto de li cunti overo de trattenemiento de peccerille. Zijn zus Adriana publiceerde dit werk in 1634 en 1636 na zijn dood op 23 februari 1632 onder een pseudoniem: Gian Alesio Abbatutis. De cunto de li cunti (in het Nederlands Het sprookje der sprookjes) wordt ook wel de Pentamerone genoemd. Dit heeft te maken met het feit dat de verhalen worden verteld in een raamvertelling van vijf dagen (penta = vijf). In het verhaal vertellen tien vrouwen in die dagen zo’n vijftig verhalen aan een prins en zijn vrouw, een oplichtster. Onder andere vroege versies van de Gelaarsde Kat, Assepoester en Belle en het Beest passeren de revue. Aan het einde verschijnt de ware prinses en wint zij het van de oplichtster.

2. Charles Perrault

Charles Perrault legde de basis voor onze sprookjes tegenwoordig. Hij werd geboren in 1628 en schreef vele boeken in zijn leven. Echter, voordat hij het schrijversambt bekleedde, was hij een advocaat in Parijs. In 1671 werd hij zelfs lid van de prestigieuze Académie Française. Na de dood van zijn vrouw wijdde hij zijn aandacht aan de opvoeding van hun kinderen. Zodoende publiceerde hij zijn eerste sprookjes pas in 1697, op 70-jarige leeftijd. Hij overleed zo’n zes jaar later in 1703. Het werk wat Perrault beroemd maakte, waren de verhalen van de Histoires ou contes du temps passé, avec des moralités: Contes de ma mère l'Oye ofwel de Sprookjes van Moeder Gans. Het boek bestaat uit acht sprookjes. Velen waren in de tijd van Perrault algemeen bekend door mondelinge overdracht, bijvoorbeeld als verhaaltjes voor het slapengaan. Hij was degene die de werken opschreef en bundelde. Sommige van de vertelsels behoren nu tot de bekendste sprookjes ooit, zoals Doornroosje, Roodkapje, de Gelaarsde Kat en Assepoester.

3. Gebroeders Grimm

De Gebroeders Jacob en Wilhelm Grimm werden respectievelijk in 1785 en 1786 geboren in Duitsland. Beiden studeerden aan de universiteit van Marburg. Ze werden onderwezen in de rechten naar voorbeeld van hun vader, die advocaat was. De broers werkten ook samen in de Koninklijke bibliotheek in Kassel. Daarnaast bestudeerden ze samen ook de regionale folklore. Hun doel was het vastleggen van de verhalen, die mondeling werden doorverteld van generatie op generatie. In hun collectie, die gestaag groeide in de loop van de tijd, verzamelden ze niet alleen Duitse verhalen, maar ook vertelsel uit Frankrijk, naar voorbeeld van Perrault. De verhalenbundel kreeg uiteindelijk de naam Kinder- und Hausmärchen. Er verschenen meerdere edities, in totaal zeven. Opvallend is dat de eerste editie helemaal niet geschikt was voor kinderen. De verhalen waren gericht op volwassenen en bevatten onderwerpen als geweld en geen afbeeldingen. Vanaf de tweede editie in 1819 probeerden de broers de sprookjes toegankelijker te maken voor kinderen. Scènes werden aangepast, net als het taalgebruik. De collectie werd door de jaren heen uitgebreid en omvatte uiteindelijk 201 verhalen. Enkele bekende sprookjes zijn Sneeuwwitje, Hans & Grietje en Assepoester.

4. Hans Christian Andersen

De Deen Hans Christian Andersen is één van de weinigen van wie met zekerheid gezegd kan worden dat hij daadwerkelijk sprookjes zelf schreef. De schrijver werd geboren in 1805 in Odense. Rond 1819 begon Andersen met schrijven, maar pas in 1829 kreeg zijn werk enige populariteit. In 1835 startte de Deen met het creëren van zijn sprookjesverhalen. Pas toen het vertaald werd naar het Engels, werden de werken echt populair. Uiteindelijk zouden zijn verhalen de ‘nieuwe standaard’ worden. Hij stierf in 1875 aan de gevolgen van kanker. De beroemdste sprookjes van Hans Christian Andersen zijn De kleine zeemeermin en De nieuwe kleren van de keizer. De verhalen die de Deen schreef werden later voorbeelden voor verschillende Engelse schrijvers van kinderboeken, zoals A.A. Milne en Beatrix Potter. Een standbeeld van een kleine zeemeermin in de haven van Kopenhagen herinnert nog dagelijks aan de Deense schrijver.

5. Walt Dinsey

Walter Elias Disney is de enige niet-schrijver van ons lijstje. Niettemin kan hij niet ontbreken als het over sprookjes gaat. Hij werd geboren in 1901 en ontwikkelde al vroeg een voorliefde voor tekenen en fotografie. In 1919 verhuisde hij naar Kansas City waar hij cartoonist Ub Iwerks ontmoette. Het zorgde ervoor dat Disney zich meer ging interesseren in cartoons en film. Samen met zijn broer Roy Disney en Ub Iwerks startte Walt Disney Disney Brother’s Studio. In 1928 werd Mickey Mouse geboren, het allereerste iconische figuur van Disney. Vele films en een pretpark later was Disney zelf een iconisch merk. In 1966 ontdekten artsen kanker bij Disney. Hij stierf in december van hetzelfde jaar. Walt Disney en zijn bedrijf zijn verantwoordelijk voor het verfilmen van vele sprookjes. De allereerste ‘full-length’ animatiefilm ging op 21 december 1937 in première: Sneeuwwitje en de Zeven Dwergen. Naast animatiefilms, produceerde de studio ook enkele ‘live-action’ films. De laatste succesvolle film die door Dinsey zelf gemaakt werd, was Mary Poppins. Tegenwoordig komen er regelmatig nog nieuwe sprookjes bij.

6. J.K. Rowling

Op het eerste gezicht is J.K. Rowling misschien een bijzondere keuze voor de ‘sprookjesdromers’. De Harry Potter-serie is dan wel geen sprookje, maar Rowling schreef dit kinderverhaal met een droom. Joanne Rowling werd geboren in 1965 in Yate. Als een alleenstaande moeder met slechts bijstand, verkeerde Rowling niet in de meeste luxueuze omstandigheden. Ze schreef haar eerste boek op een oude typemachine. Echter, in 2000 hadden de eerste drie boeken als zo’n 480 miljoen dollar opgebracht en waren verkrijgbaar in 35 talen. Na het succes van Harry Potter schreef Rowling nog verschillende andere boeken, waaronder een krimi. Het succes van Harry Potter ligt voor een deel bij de dochter van de voorzitter van Bloomsbury: de 8-jarige Alice Newton. Zij was zo enthousiast toen zij het eerste stuk las, dat ze gelijk het volgende hoofdstuk wilde hebben. Omdat de uitgeverij bang was dat een vrouwennaam niet aantrekkelijk zou zijn voor jongens, bedacht zij haar schrijversnaam: J.K. Rowling. De ‘K’ is afkomstig van haar oma Kathleen. De Harry Potter-serie is uitgeroepen tot de meest succesvolle boekenreeks ooit.