Alle wegen leiden naar Rome

‘Alle wegen leiden naar Rome’, het is een bekende uitdrukking in onze taal. Het betekent dat er vele manieren zijn om je doel te bereiken. De uitspraak verwijst naar de macht van het oude Rome, en de uitgebreide wegennetwerken van het Romeinse Rijk. Dit is één van de Nederlandse uitdrukkingen waar de stad Rome in voorkomt en dat heeft te maken met het Romeinse Rijk.

Enorm rijk

Het Romeinse imperium was op hoogtepunt, rond het begin van onze jaartelling, een enorm uitgestrekt rijk. Oorspronkelijk was Rome een stadstaat, maar rond het jaar 0 was de invloed van de Romeinen zeer ver buiten de grenzen van de stad voelbaar. Ook een deel van Nederland behoorde tot de invloedsfeer van de Romeinen. De noordelijke grens (Limes) liep namelijk bij de Rijn. De Romeinen bouwden in Nederland overal forten langs die rivier om de grens te beschermen. Tussen die forten werden vervolgens ook wegen aangelegd.

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!

Wegennetwerk

De Romeinen worden beschouwd als de eersten die een heus netwerk van wegen aanlegden. De schattingen over de lengte van het Romeinse wegennet lopen uiteen tussen 80.000 km en 120.000 km en lopen door de continenten Afrika, Europa en Azië. De wegen hadden vooral een militaire functie. Als ergens in het Rijk een opstand uitbrak was het wel zo handig wanneer dit gebied door het Romeinse leger gemakkelijk en snel bereikt kon worden. De wegen waren zo recht mogelijk, want de wagens die door de Romeinen gebruikt werden waren niet zo wendbaar.

Grote invloed

De Romeinse wegen zijn van blijvende invloed geweest. Na het verval van het Romeinse  Rijk werden veel door de Romeinen aangelegde wegen nog steeds gebruikt. Sommige wegen bestaan dan ook tot op de dag van vandaag. De wegen raakten op veel plekken wel in verval, veel stenen werden uit de weg gehaald en voor andere doeleinden gebruikt. Dat de invloed van de Romeinen en hun uitgebreide wegennetwerk zo groot was, blijkt dus ook uit de Nederlandse taal. ‘Vele wegen leiden naar Rome’ is hier een uitstekend voorbeeld van. Een andere uitdrukking die te maken heeft met het uitgebreide Romeinse wegennetwerk is ‘dat is al zo oud als de weg naar Rome.’

Spreekwoorden – hoe zit het ook alweer?

Wij maken deze rubriek in samenwerking met Van Dale. De meeste informatie halen we uit het Van Dale Spreekwoordenboek, samengesteld door Dikke Van Dale-hoofdredacteur Ton den Boon. Daarin staan alle gangbare Nederlandse en Vlaamse spreekwoorden vind én hun geschiedenis, in woord en beeld.

Alle wegen leiden naar Rome: zelfs buiten Europa

Een groep designers zocht uit of alle wegen ook daadwerkelijk naar Rome leiden. Het project van het team heette Roads to Rome. Zij brachten meer dan 400.000 verschillende manieren in kaart waarop je naar Rome kan reizen. De uitspraak blijkt te kloppen: vrijwel alle wegen in Europa leiden inderdaad naar Rome. Natuurlijk is de wereld veranderd sinds de tijd van het Romeinse Rijk. De hele wereld is inmiddels verbonden via handel, internet etc. Dat alle wegen naar Rome leiden, lijkt dan ook onwaarschijnlijk. In sommige gevallen zit er namelijk een oceaan tussen een verschillende continenten. Toch hadden de onderzoekers hier een trucje voor. Zo bestaan bijvoorbeeld in de Verenigde Staten al tien plaatsen die Rome of Roma heten. Ook in Noord-Amerika kunnen wegen zo naar Rome leiden. Op ieder continent vonden de onderzoekers wel een plaats die Rome of Roma heette. De onderzoekers stelden dat de kracht van hun onderzoek hem zit in het feit dat ze ook enige humor in het project konden stoppen.