Bartholomeüsnacht of de Parijse Bloedbruiloft
23-24 augustus 1572 – Op verschillende plekken in Europa was het onrustig. Katholieken en protestanten bestreden elkaar te vuur en te zwaard. In Nederland vielen de Martelaren van Gorcum ten prooi aan protestants geweld. Ook Roermond en Alkmaar kregen hun martelaren. Maar de katholieke gewelddaden waren net zo groot. De Bartholomeüsnacht of Parijse Bloedbruiloft en de nasleep ervan zou aan 20.000 Franse protestantse Hugenoten het leven kosten.
Ook in Frankrijk stonden de verhoudingen tussen de twee geloofsgroepen op scherp. Om katholieken en protestanten met elkaar te verzoenen trad op 18 augustus 1572 Hendrik van Bourbon (1553-1610), Koning van Navarra, en leider van de protestanten, in het huwelijk met Margaretha van Valois (1553-1615), de zuster van de katholieke koning Karel IX (1550-1574). Het idee voor dit huwelijk was de koning waarschijnlijk ingegeven door admiraal Gaspard de Coligny (1519-1572), een vooraanstaande protestantse leider.
Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!
Moord op de Hugenoten
Om de bruiloft te vieren toog de hele protestantse en katholieke adel naar Parijs. Vier dagen na het huwelijk, waren velen van hen nog in de stad, waaronder De Coligny. Op 22 augustus ontsnapte hij ternauwernood aan een katholieke aanslag. De spanning in de stad liep hierdoor snel op. Een van de leiders van de katholieken, Hendrik de Guise (1550-1588) vreesde dat de mislukte aanslag de wraak van de Hugenoten zou uitlokken. Om hen voor te zijn praatte hij samen met Catharina de Medici, (1519-1589) de moeder van de koning, op Karel IX in om de leiders van de protestanten te vermoorden. Diep in de nacht, murw door de aanhoudende druk van zijn moeder en raadgever stemde de koning uiteindelijk in. In de ochtend van 24 augustus werden de leiders van de protestanten, waaronder Gaspard de Coligny, vermoord. Het volk nam de gewelddaden over, en in de daaropvolgende dagen werden in heel Parijs ruim 2000 Hugenoten vermoord.
Welke gevolgen had de Parijse Bloedbruiloft voor de Nederlandse Opstand? In Geschiedenis Magazine 5 van 2022 vertelt Rosanne Baars hoe ver de gevolgen van de moordpartij reikte.
Edict van Nantes
Het geweld spreidde zich in de maanden daarna uit over heel Frankrijk. In totaal werden er naar schatting 20.000 Hugenoten vermoord. Nog meer vluchtten er naar het buitenland, onder andere naar Nederland. De bruidegom, Hendrik, overleefde de slachting, omdat hij zich tot het katholicisme bekeerde. Vier jaar later kwam hij hier weer op terug. Hij zou in 1598 het Edict van Nantes uitvaardigen, dat aan de Hugenoten vrijheid van godsdienst gaf. Maar ook deze godsdienstvrede zou van korte duur zijn.
