Bloedbad in Zutphen tijdens de Tachtigjarige Oorlog

Op 15 november 1572 richtten Spaanse troepen een bloedbad aan in het Gelderse Zutphen. De gebeurtenis maakt deel uit van de strijd tussen de opstandige Nederlanden en de Spanjaarden tijdens de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648). Zutphen werd in puin gelegd en honderden mensen kwamen om het leven. De Spanjaarden lieten zien dat ze hard optraden tegen verzet.

Zutphen in handen opstandelingen

In 1568 begon de Tachtigjarige Oorlog, die ontstond omdat de Nederlanden in opstand kwamen tegen de Spaanse overheersing en vochten voor godsdienstvrijheid. Op 1 april 1572 barstte de opstand los toen de Geuzen Brielle veroverden. Hierna behaalden de opstandelingen verschillende successen door ook andere steden in te nemen zoals Kampen en Zwolle.

Op 10 juni 1572 viel ook Zutphen in handen van het opstandelingenleger onder leiding van Willem IV van den Bergh, een zwager van Willem van Oranje. Zijn troepen gedroegen zich wreed tegenover de inwoners van Zutphen. Vooral kerken en kloosters moesten het ontzien: ze werden vernield en geplunderd. De Spanjaarden zagen dit als ketters gedrag en vonden het tijd om in te grijpen.

Beleg van Zutphen

De zoon van de Spaanse landvoogd Alva, Fadrique Álvarez de Toledo, begon een strafexpeditie. Op 12 november 1572 sloegen zijn troepen een beleg om Zutphen. De stad werd de dagen erna beschoten, waardoor deze flinke schade opliep en er een bres ontstond in de Nieuwstadspoort. Tijdens het beleg raakten de opstandelingen en de inwoners van de stad verwikkeld in een conflict, waardoor er overgegaan werd tot onderhandelen met de Spanjaarden.

Bloedbad

Op 15 november drongen de Spaanse troepen echter de stad binnen door het gat in de stadspoort. Wat volgde was een moordpartij. De meeste opstandelingen die nog in de stad aanwezig waren, werden opgehangen. Verder werden er wakken gemaakt in het ijs dat om de stad heen lag, waar vervolgens meer dan 500 mensen in werden verdronken. Burgers werden mishandeld en vrouwen verkracht. Ook verwoestten de Spanjaarden een groot deel van Zutphen. Slechts een klein deel van de inwoners kon ontkomen. Na de ramp probeerde de overgebleven bevolking hun leven weer op te pakken en werd de stad zo goed als mogelijk weer hersteld. Zutphen bleef nog tot 1591 Spaans, waarna het door een belegering van Maurits van Nassau in handen kwam van de opstandige Nederlanden.