De buitenechtelijke escapades van Willem van Oranje en Anna van Saksen

Het huwelijk tussen Willem van Oranje en Anna van Saksen, gesloten op 24 augustus 1561, was allesbehalve gelukkig. Hoewel er in eerste instantie sprake was van eenzijdige liefde, bekoelde die al snel en zochten de twee echtgenoten hun liefdesgeluk buiten de deur.

Huwelijksstrategie

Willem van Oranje trouwde maar liefst vier keer. Bij het uitkiezen van een huwelijkspartner lette de prins niet op liefde en schoonheid. Door middel van verbintenissen met meisjes uit vorstenhuizen kon hij naast gebiedsuitbreiding politieke steun en kapitaal verkrijgen. Nadat zijn eerste vrouw, de schatrijke Anna van Egmont, was overleden, vond Van Oranje Anna van Saksen. De dochter van hertog Maurits van Saksen had een aanzienlijk fortuin geërfd, waardoor ze in de belangstelling stond van verscheidene vorstenhuizen. Door de huwelijkse verbintenis in 1561 kreeg hij haar aanzienlijke fortuin van 100.000 daalders in handen.

Anna van Saksen

Romantiek

De jonge Willem had een hevige indruk gemaakt op Anna. Hij was opgevoed aan het hof van Karel V in Brussel, het middelpunt van de wereld voor de jonge Anna. Ze was sinds hun eerste ontmoeting in 1560 smoorverliefd op haar elf jaar oudere verloofde. Willem beloofde Anna een mooi hoofs leven, zou haar de ridderroman Amadis de Gaule laten lezen en de modieuze ‘gaillarde’ leren dansen.

Bekoelde liefde

In de jaren van verloving schreef Anna hem lange en vurige liefdesbrieven, die Willem echter liet beantwoorden door zijn broer. Voor hem was het een verstandshuwelijk en hij had alleen interesse in haar erfenis. Al een paar jaar na de bruiloft leefden de twee in onmin met elkaar. Anna zou teveel geld uitgeven en zij klaagde zelf over haar zwager Lodewijk van Nassau. Ook was ze jaloers: later memoreerden zowel zij als Van Oranje het incident dat zich vlak na het huwelijk had voorgedaan rond ‘de vrouw met de witte rok’.

Willems escapades

Het echtpaar verhuisde naar de Nederlanden en kreeg zes kinderen. Maar het huwelijk was niet gelukkig. Willem hield er verscheidene maîtresses op na. Zo gaat het verhaal dat hij er ten tijde van zijn huwelijk in Leipzig al een minnares had. Willem besteedde geen aandacht aan zijn vrouw en stak zijn voorkeur voor zijn minnaressen ook niet onder stoelen of banken.

Het leidde tot grote jaloezie bij Anna. Willem vond haar op zijn beurt een bemoeial en schonk weinig aandacht haar gevoelens. Hij vond haar veeleisend, koppig en was van mening dat ze teveel geld uitgaf. De calvinisten beschreven haar later als monsterlijk, lelijk, jaloers en waanzinnig. Anna stond bovendien bekend om haar woede-uitbarstingen, wispelturige gedrag en depressieve buien. Ze dronk teveel en gaf geld uit als water.

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!

Gescheiden door de oorlog

Toen de Hertog van Alva in 1567 naar Nederland werd gestuurd door Fillips II, moest Willem vluchten. Hij bracht zijn vrouw onder bij zijn moeder Juliana van Stolberg in Dillenburg in Duitsland en besloot de strijd aan te gaan tegen de katholieke Spanjaarden in de Nederlanden. Anna kon het niet goed vinden met haar schoonfamilie en vluchtte naar Keulen.

De vlam van Anna

In Keulen kwam ze Jan Rubens tegen. Hij was tussen 1562 en 1567 schepen, een openbaar bestuurder op plaatselijk niveau, in Antwerpen en advocaat. Willem van Oranje was in 1566 in Antwerpen geweest en kwam toen in contact met Jan Rubens. Rubens werd adviseur van Anna en al snel bloeide er liefde op tussen de twee. ‘Pas op dat het bed niet inzakt’, had ze tegen Rubens gezegd, de eerste keer dat ze in elkaar armen belandden. Maar ze bleken niet voorzichtig genoeg en in maart 1571 werd Rubens gearresteerd.

Definitief gescheiden

Anna probeerde de relatie in eerste instantie nog te ontkennen tegenover Willem: ‘Gott von Himmel! Was false lügen sein doch’. Ook beweerde ze dat de bekentenissen van Rubens door marteling verkregen waren en wilde haar onschuld bij een keizerlijk hof bepleiten. Maar ze bleek zwanger en het kind kon niet van Willem zijn. Van Oranje zag nu zijn kans schoon om van haar af te komen. Hij had alweer een nieuwe vrouw op het oog en dus werd Anna op 14 december 1571 gedwongen van hem te scheiden. Hij hertrouwde met Charlotte de Bourbon-Montpensier en Anna werd krankzinnig verklaard en opgesloten in een ruimte zonder ramen. Daar zou ze een paar jaar later in 1577 op 33 jarige leeftijd overlijden.

Meer weten over Anna van Saksen? In Geschiedenis Magazine 8 van 2018 vertellen we meer over het huweljik tussen Anna van Saksen en Willem van Oranje.